اقدامات غیرحرفه‌ای پهپاد ترکیه چه بود؟

مشارکت پهپاد آکینجی در واقعۀ اخیر در حال تبدیل شدن به یک مسئلۀ حساس بین دو طرف است که شاید موجبِ کدورتی در روابط هم بشود.

ظاهراً پهپادهای مناسبِ جستجوی گرمایشی نیروهای مسلح ایران در اصفهان مستقر بودند، اما مسافت پهپادهای ترکیه که معمولاً در جنوب‌شرقِ آن کشور مستقر می‌شوند تا خطۀ ارسبارانِ ایران، نزدیک‌تر بود.

نخست یک پهپاد مسلح (!) از ترکیه به ایران اعزام می‌شود اما با اعتراض ایران این پهپاد بازگردانده شده و یک فروند پهپاد غیرِ مسلح، راهی ایران می‌شود. بر اساس فیلم‌های منتشر شده، دور زدن این پهپاد در مناطقِ غیر مرتبط با سانحه، خوشبینانه نیست.

از طرف دیگر، پهپاد مزبور پس از خروج از ایران اقداماتِ تحریک‌آمیز روی دریاچه وان انجام داده و از حضور در این سانحه، فوراً برای تبلیغات تجاری استفاده کرده است.

این اقداماتِ غیرحرفه‌ای موجب خشم و برانگیخته شدن احساسات و غرورِ ملی و میهن‌دوستانه در ایران شد و در نهایت کنجکاوی‌ها در مورد عملکرد پهپاد بیشتر شد که روشن می‌کرد برخلاف روایتِ شرکت آکینجی، عملکرد موفقیت‌آمیزی نداشت.

سه‌شنبه یکم خرداد  ۱۴۰۳ خودشیدی، بی‌بی‌سی با راستی‌آزمایی  روی ادعاهای هر دو طرف تأیید کرد که پهپاد آکینجی موفقیتی در پیدا کردن محل سانحه نداشت.

البته حتی در این صورت، ارزش‌های اخلاقی ترکیه برای کمک به کشور همسایه، قابل تحسین است. اما موضوع به مسئلۀ نوع رفتارِ ارزان و برآمده از نوکیسگی بخشی از این شرکت باز می‌گردد که در زمان نامناسب به اقداماتِ تحریک‌آمیز پرداخته است.

ایران و ترکیه همسایه‌اند در موارد بحران به کمک یکدیگر می‌روند. دو سال پیش نیروهای مسلح ایران برای کمک به خاموش کردن آتش‌سوزی جنگل‌های ترکیه یک هواپیما و دو بالگرد فرستاد. در زلزلۀ مهیب ترکیه در فوریه ۲۰۲۳ میلادی نیز ایران فوراً به کمک رفت، اما هیچ نهاد ایرانی از این کمک‌رسانی به عنوان ابزار پروپاگاندا یا کنایه به قربانیان سوانح ترکیه استفاده نکرد و هیچ‌کس پس از بازگشت از مأموریت، پرچم ایران را در آسمان نکشید.

این نوع رفتارهای ارزان و میان‌مایه که آکنده از خودنمایی است، فاقد ارزش‌اند و مطابق با اتیکت‌های رفتاری نیست.

این درسی باشد برای وزارت خارجه و نیروهای مسلح ایران که بر اساس هیجان از شرکت رقیبِ صنایع پهپادی درخواست کمک نکنند و اندکی بر روی تصمیمات خود، درنگ کنند. مخصوصاً اگر شائبۀ جمع‌آوری اطلاعات در آن بوده باشد که این احتمال در خصوص شرکت آکینجی مطرح شده است….