چومچه گلین

قارتال نیوز: نئجه کی  وعده یئلی، یازین گلمه‌ییندن خبر وئریر؛ باهارین باشلاندیقجا / سونبوللره دنه دولماق اوچون  بیر داها بو یئل اسملی دی و بیر یاغیش دا  حتما یاغمالی دی.نیه کی یاغیش یاغماسا / حاصیللار سویوزوندان قورویوب و آرادان گئدر…ائل اوبامیزین یاغیش یاغدیرماق دبلریندن بیری چومچه گلین دَب دی…بو دَب قَدیم زامان دان ائل اوبا ایچینده گزیب دولانیب و یاشی چوخ اولان دب لریمیزدن ساییلیر. دئمک کی، الله طرفیندن اینسانلار اوچون بو بیر بویوک برکت قایناغی ساییلیر.حتی اوبیری اولکله لرده ده بو دبی بعضا گوروب یا حتی ائشیتمیشق…اما بئله دییه ق کی هر یئرده ده گوروب ائشیتسه ق/  بو دبین بوتون یئرلرده بیر وجه مشترکی وار اودا: یاغیش ایسته مک دی.و بو مراسیمین ساحه سی او قدر گئنیش و یایغین دی کی دئمک اولار اونون ایزینی بوتون دونیانین هر گوشه سینده گوره بیله ریق

چومچه گلین مراسمی اوشاقلارین و جوانان لارین یاراتدیقلاری بیر سیرا اویون لار و اوخونان سایالاردان عباردت دی و بو دبین اونملی و مخصوص علامتی جانلی یا جانسیز چومچه گلین دی کی متفاوت آدلارنان دا گاهدان گورونور.

چومچه گلین دبینده؛ ۴ مرحله نی گورمک اولار:

• حاضیرلیق
• ائو ائو دولانماق و ائل اوبادان یئیه جک ییغماق
• اوخونان سایالار و تکرلمه لر
• یئیه جک لری ییغیب ، پیشیریب و یئمک.

چومچه گلین معمولا آخشام باشیلار دوزه لر. اوشاقلار ییغیشیب و بیر بویوک تخته دن اولان چومچه نی گلین کیمی بزه ییب اونا آغجدان قیش  قول یاراشدیریب باشینا بیر اورتوک سالیب و بیر دون گئدیررلر. بو جانسیز چومچه گلینه: ” دودو” دئییرلر…

اوشاقلاردان بیری بو چومچه گلینی الده ساخلار.بیری بیر توربا  و بیری ده بیر سوقابی گوتوروب یولا دوشرلر و چومچه گلین سایاسین اوخویارلار. اونلارین نئچه سی ده ائولره ساری یولا دوشوب و قاپی قاپی دولانیب/  بلکه یئیه جک ییغسین لار و مراسیمی یئرینه یئتیرسین لر.

***

یاغیش توره نی و یاغیش آشی

قدیم قوراقلیق ایللرینده، اورمو شهرینده گؤزونو گؤیه تیکن اینسانلارین اومودلاری کسیلدیکده، اونلار یاغیش آشی بیشیرمه لی اولدوقلارینی دوشونوردولر…

بئله لیک له محله قادینلاری هره سی بیر قاب ایله قاشیق گؤتوره رک بیر یئره توپلاشیب، محله کوچه لرینده قاشیقلا  قابین آلتینا ووراراق بیرلیکده «چؤمچه چؤم  اوسته، آللاهدان یاغیش ایسته» دئیه- دئیه، قاپیلاری دؤیوب آش اوچون دن- دوش ییغیردیلار.سونرا یئنه بیرلیکده  تونقال قالاییب، اود یاندیریب، توپلانان دن-دوش ایله یاغیش آشینیی بیشیریردیلر. بو آش بوتون قاپی- قونشولارا پایلانیردی. بو آرادا  اوشاقلار دا تؤرنین ایلکیندن سونونا کیمی قادینلارین یانیندا اولوب، اونلارا یاردیم ائدیردیلر.

اولکه میزده رایج اولان چومچه گلین سوزلریندن نئچه سی:

چومچه گلین چوم اوسته/ آللاهدان یاغیش ایسته

الله بیزه یاغیش وئر/ دئملریمیز قورودو

یاغ یاغیشیم سئل گله/ یاغ کی اوشاقلار دویا

چاخ داشی چاخماخ داشی/ اوشاقلارین گوز یاشی

یاندی اوره ییم باشی/ یاندی آنامین آشی

بولودلار سیزی تاری / گلین بو کنده ساری

چومچه گلین نه ایستر/ شیرها شیر یاغیش ایستر

الی قولو خمیرده/ بیرجه قاشیق سو ایستر

بیچین لرین یولداشی/ اکین لرین یولداشی

قالاق قالاق خرمن لرهانچی چایین نم داشی

یاندی آلمالار باشی/ یاندی حئیوالار باشی