آذربایجان غربی با بزرگترین معادن خاورمیانه و رتبه سوم کشوری، اما خروجی درآمدی نزدیک به صفر!

به گزارش پایگاه خبری قارتال نیوز،در سایه این تنوع و فراوانی آذربایجان غربی از لحاظ تنوع و غنای مواد معدنی، رتبه سوم کشوری را به خود اختصاص داده و ۵۲ نوع از ۶۸ ماده معدنی شناسایی شده در کشور در این استان شناسایی شده که ۲۰ نوع آن در مرحله اکتشاف و ۳۱ نوع در مرحله بهره برداری است.

تکلیف دولت به آذربایجان غربی برای ایجاد رشد اقتصادی ۹ درصدی در بخش معدن بسیار مهم و نشان دهنده جایگاه این استان از نظر بهره مندی از این ثروت ملی و همچنین نگاه خوب دولت سیزدهم به این استان است.

بر اساس تبصره ششم ماده ۱۴ قانون اصلاحی معادن مصوبه مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۹۰ ، دولت مکلف است پانزده درصد از حقوق دولتی وصولی را به اعتبارات همان استان اضافه نماید، به طوری که تمام اعتبار یاد شده جهت ایجاد زیرساخت و رفاه و توسعه شهرستان با اولویت بخشی که معدن در آن واقع شده، اختصاص یابد.

با این حال استاندار آذربایجان غربی در جلسه بررسی فرصت های سرمایه گزاری استان با اشاره به اینکه استان دارای بزرگترین معادن خاورمیانه است اما خروجی درآمد آن برای استان تاکنون صفر بوده است، گفت: سهم اشتغال و ارزش افزوده بخش معدن در استان زیر یک درصد بوده که باید این رقم با کار کارشناسی، تسهیل صدور مجوز و سرمایه گذاری نهادهای مختلف بهبود یابد.

آشنایی با معادن مهم و مطرح در آذربایجان غربی

معاون امور معادن و صنایع معدنی اداره کل صمت آذربایجان غربی با اعلام اینکه تاکنون یک میلیارد و ۱۷۰ میلیون تن ذخایر معدنی در استان شناسایی شده است، گفت: در استان مطالعات فراوانی در مورد مواد معدنی انجام شده  است.

وی با اعلام اینکه سمت و سوی مطالعات و برنامه ریزیها در استان اکتشاف معادن فلزی است افزود: کمتر از۳۰ درصد معادن استان فلزی هستند.

جلال دسترنج با اشاره به کاهش ذخایر طلای پرعیار در دنیا و وجود ذخایر ارزشمند طلا در معدن زره شوران و آق دره تکاب، گفت: در حال حاضر مجموع استحصال طلا از این دو معدن بیش از دو تن در سال می باشد که اگر بخش مطالعات و اکتشافات تکمیلی، استخراج و استحصال طلا، تولید شمش و نهایتا زنجیره های بعدی شامل مصنوعات طلا درست مدیریت شود، برای آینده استان و حتی کشور بسیار اثرگذار خواهد بود.

معاون امور معادن و صنایع معدنی اداره کل صمت آذربایجان غربی با اشاره با سایر کانی های مهم استان، اضافه کرد: راه اندازی صنایع  آلیاژی منگنز، منیزیم و کروم- فراوری و تولید سیلیس و شمش منیزیم در استان با جدیت پیگیری می شود.

دسترنج در ادامه سخنان خود با اشاره به وفور نمک در حاشیه دریاچه ارومیه و همچنین آهک فراوان در سرتاسر استان، گفت: الان بخش صنعت به کربنات سدیم به شدت وابسته است.

به گفته دسترنج ماده اولیه کربنات سدیم نمک و آهک است که در صنایع شیشه و مواد شوینده، صنایع غذایی و دارویی کابرد دارد.

وی از تلاش استان برای احداث کارخانه کربنات سدیم برای تامین نیاز داخلی، صادرات و ایجاد اشتغال خبر داد.

وی ادامه داد: تامین و تولید آهک هیدراته یکی دیگر از اهداف اداره کل صمت آذربایجان غربی است و از هرگونه سرمایه گذاری در این زمینه حمایت می شود.

بگفته دسترنج، پودر آهک به اندازه میکرون در داروسازی و در اندازه های بزرگتر (از نظر دانه بندی) در صنایع رنگ سازی، لاستیک سازی، کامپاندها، ظروف یکبار مصرف، عایق های رطوبتی و حتی خوراک طیور مورد استفاده قرار می گیرد.

وی همچنین گفت: برای سرمایه گذاری در خصوص تهیه کاغذ سنگی که ماده اولیه آن آهک می باشد متقاضی وجود داشته ولی تاکنون عملیاتی نشده است.

آنچه از قول معاون امور معدنی اداره کل صمت آذربایجان غربی بیان شد خلاصه ای از توانمندی های بالقوه استان در رابطه با معادن بود.

نگاهی به مشکلات فراوری معادن در آذربایجان غربی

متأسفانه دوری فاصله محدوده‌های معدنی با شهرک‌های صنعتی استان امکان ایجاد واحدهای فرآوری معدنی در داخل استان را با مشکل مواجه ساخته است.

امروز هزینه حمل و نقل ماده معدنی به سایر مناطق و حتی سایر استان‌ها به صرفه نبوده و لذا فعالان معدنی استان علاقمند به ایجاد واحدهای فرآوری در استان هستند اما متأسفانه در بخش زیرساخت‌های اصلی از جمله آب و برق مشکلات زیادی وجود دارد.

جلال دسترنج معاون امور معادن و صنایع معدنی اداره کل صمت آذربایجان غربی در گفتگو با خبرنگار ما می گوید: برای تحقق سیاست تبدیل بخش معدن به دومین عامل محرک توسعه ی استان باید کلیه دستگاههای اجرایی نه در شعار بلکه در عمل به صحنه  بیایند.

وی افزود: وقتی سخن از بخش معدن است تمام نگاهها به اداره کل صمت معطوف میشود در حالی که توسعه در بخش معدن به زیرساخت نیاز دارد و تامین آب، برق، راه دسترسی و تامین مالی، همراهی و هماهنگی ادارات مختلف و در بحث صدور مجوزهای زیست محیطی و منابط طبیعی بسیار حیاتی و حایز اهمیت است.

وی گفت: تجربه چند ساله در معادن استان نشان داده است که معادن می توانند بیش از آنچه قانون تعیین کرده برای منطقه و ساکنین محل ثمر بخش باشد.

دسترنج افزود: ایجاد اشتغال پایدار برای اهالی، احداث راه دسترسی، آسفالت راه ها و بازگشایی راههای برفگیر در منطقه فعالیت هایی هستند که به طور معمول معادن منطقه برای مردم محلی انجام داده اند. وی ادامه داد: با توجه به بالا رفتن هزینه های حمل و نقل، فراوری سنگهای تزیینی در سر معدن از نظر اقتصادی توجیه بیشتری خواهد داشت که انتظار میرود دستگاه های اجرایی در واگذاری زیرساختها ازجمله زمین، تامین برق و آب مورد نیازهمکاری و همراهی بیشتری داشته باشند.

دسترنج گفت: در حال حاضر مهمترین کارخانه فراوری معادن استان کارخانجات سیمان هستند که در سال حداقل پنج میلیون تن سیمان تولید میکنند.

وی اضافه کرد: سالهای سال برای فراوری سنگهای تزیینی در استان تلاش کردیم و چون در سایر استانها هزینه تولید کم بود رغبتی برای سرمایه گذاری در این استان وجود نداشت اما اکنون به نظر می رسد با توجه به شرایط بوجود آمده ظرف سه سال آینده شاهد ایجاد زنجیره های سنگهای تزیینی در استان باشیم.

ارزش و اهمیت معدن و صنایع معدنی در آذربایجان غربی

ارزش و اهمیت معدن و صنایع معدنی استان در بحث تولید ثروت و اشتغال به حدی است که محمد صادق معتمدیان استاندار آذربایجان غربی در اولین نشست هم اندیشی توسعه استان آذربایجان غربی در وزارت کشور بخش عمده ای از سخنان خود را به موضوع معدن اختصاص داده که نقل قول می شود. معتمدیان گفت: حوزه معادن به عنوان یکی از پیشران های اصلی توسعه ای استان مطرح است.

وی افزود: پیش از دولت سیزدهم مطالعات سیستماتیکی در بخش معادن صورت نگرفته بوده که خوشبختانه  با ورود این دولت و هماهنگی با مجموعه وزارت صمت و سازمان زمین شناسی و ایمیدرو برای اولین بار بزرگترین پروژه مطالعات در پهنه های جنوب استان در هفت شهرستان را با ۴۲۰ میلیارد تومان اعتبار شروع کردیم.

وی ادامه داد: امیدواریم با سرمایه گذاری دولت و فعالیتی که در این مناطق صورت می گیرد شاهد اتفاقات امید بخش برای واگذاری پهنه های شناسایی شده جهت بهره برداری باشیم.
استاندار آذربایجان غربی افزود: با توجه به کیفی بودن مواد معدنی موجود در استان، بزرگترین ذخایر تیتانیوم خاورمیانه را داریم. امیدواریم با برنامه ریزی انجام گرفته و سرمایه گذاری های حاکمیتی از جمله ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) و ایمیدرو شاهد بهره برداری از این منابع باشیم.

معتمدیان اجرای مطالعات زیربنایی توسط دولت و سپس واگذاری معادن به بخشهای مختلف را جزو چرخه ای برشمرد که برای شکوفایی حوزه معدن در استان تدوین شده است.

وی افزود: تفاهم نامه ای را با سه هلدینگ ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) امضا کردیم تا با استفاده از توانمندیهای بخش خصوصی بتوانیم ظرفیت ۵۰۰ میلیون یورویی که تدوین شده در مدت سه سال با تولید فلز تیتانیوم که از محصولات استراتژیک بشمار می رود به شکوفایی برسد.

استاندار آذربایجان غربی در ادامه بهره مندی از ظرفیت های معدنی دریاچه ارومیه را نیز مورد اشاره قرار داد و گفت: ظرفیت های منحصر بفرد دریاچه ارومیه  سالها راکد مانده بود که با رایزنی های صورت گرفته و اخذ مجوزهای قانونی سازمان محیط زیست امکان بهره برداری از ظرفیت هایی چون پتاس و منیزیت فراهم شد.

معتمدیان گفت: پیش بینی شده آذربایجان غربی در ۵ سال آینده به عنوان قطب تولید کربنات سدیم مطرح شود.

وی افزود: در بحث تولید محصولات پتاس و منیزیت برنامه ریزی شده تا با ورود سرمایه گذار بتوانیم از این قابلیت ها برای توسعه استان بهره ببریم.

سخنان استاندار آذربایجان غربی نوید بخش عزم جدی و اراده ملی دستگاه اجرایی استان و در راس آن دولت محترم در بحث توسعه بخش معدن است. توسعه بخش معدن نیازمند جلب و جذب سرمایه گذاری در زمینه مطالعه و اکتشاف، استخراج و نهایتا توسعه صنایع فراوری است که خوشبختانه در این زمینه ها در استان اتفاق نظر وجود دارد.

در خاتمه می توان نتیجه گیری کرد که آمار و ارقام ها نشانگر اهمیت منابع و معادن معدنی در استان آذربایجان غربی بوده و دولت سیزدهم و استاندار نیز با روی کار آوردن مدیر کلی با سابقه فعالیت در حوزه معادن برای اداره صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی و تلاش وافر برای استفاده از این منابع خدادادی در راستای افزایش درآمدزایی و اشتغال زایی برای این استان مرزی و محروم و عقد قراردادهای جدید با سازمان هایی نظیر ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره)، بنیاد مستضعفان و شستا، عزم جدی دولت برای تکان دادن و حرکت رو به جلوی این حوزه را نشانگر می باشد که امیدواریم بر اساس قانون معادن با جذب درآمد ۱۵ درصدی از معادن، نتایج این فعالیت ها در سطح استان دیده شود.

گزارش از حسین کرامت