اورمو دا باش وئرن حادثه لر

قارتال نیوز؛ اورمیه نامه‌لری، دانشیق و سندلر اورمیه حکومتیندن، یازان اورمو حاکیمی محمد صادق میرزا معزالدوله:

ائرمنی لرینینن خلیفه‌سیندن آذربایجانا عایید یئتیشن مکتوب تاریخ :

۱۳۳۳ آیسل ایل، شوال آیی‌نین ۳-اونجو گونو نومره ۲۰۳ اوجامان مقام ایالتین جلیله کبری دامت شوکته العالی حوضورونوزا عرض ائدیرم. معلوم اولان قرار دان اورمیه و سلماس شهرینده موسلمانلار و مسحییلر آراسیندا بویوک ایختیلاف و ساواش یارانیب و هرگون بیر بویوک فیساد و تالان باش وئریر. کئچمیشده بو ایکی میللتین آراسیندا دوستلوق حاکیم‌ایدی، عکسینه بوگون کئچمیشده کی دوستلوق بوتونلوکله ساواشا دونوب و اونون عیللتی بونان عبارتدیر :اورمو شهرینه کوردلر گیرن زامان بو اشرار اورمو شهرینده مسیحیلر مال مولکونه ال اوزادیب و هئچ بیر تالان ائتمکدن موضاییقه‌لری یوخدور و شهرین اطرافیندا بعضی مسیحی قیزلاری و قادینلاری زورلا توتوب آپاریپ موسلمان ائتمیشدیلر .و اوندان سونرا کوردلر دوندوکلری زامان اورمیه نین داغلاریندا یاشییان نصرانی جیلولار اونلاردان اینتیقام آلماق اوچون ساواشیبلار. بو ایش باعیث اولوب موسلمانلار و مسیحیلر آراسیندا ایندی بویوک بیر دوشمانلیق تؤره نه. هر حال‌دا اونلارائرمنیلر و جیلولار آراسیندا هئچ بیر فرق قویماییبلار.  هر واخت حضرت اشرف دامت شوکته العالی بنده‌لری بو تضییقده قاباقلارینی آلمایاراق سونرالار جلیله ایالتی دردی‌سره (دردسر) دوشوب و مملکتده خارابالیق دوشه‌جک . سون عرضیم بودور: هر واخت حضرت اشرف بنده‌لری تعیین ائدسه‌لر موقرر اولسون بیر کومیسیون موسلمانلار و ائرمنیلر ومسیحیلر طرفینن تشکیل تاپیب و اورمو شهرینه گئدیب ایشلرین ایصلاح اولدوغونا عایید تلاش ائدیب و هر واخت بیر موسلمان و مسیحی اوز حددیندن چیخسا اونو تنبیه ائدیب تا اوبیریلر اوچون عیبرت مشقی اولا، هر حالدا حضرت اشرف بنده‌لری اوزلری اوز ایشلرینه موختاردیرلار. الا مر لامجد مطاع، آذربایجان ارامنه‌سی‌نین ناییب خلیفه‌سی.

بیر آیری یازی دا بئله گلیب کی: بیزی ساخلایالار روسلارین گلمک خبرینی ائشیدیبلر بونا عایید بیزدن سوروشورلار. جواب وئریریک صاباح گلجکلر .سئویملیک نشانه‌لری آسوریلارین اوزلرینده گورونور. بیلله‌نیر چوخدان‌دان گوزلری یولداایمیش. اونلارین بیری او لحضه‌ده آروادینا طرف، کی باشدان آیاغا آغ پالتار گئییب، گئدیر و اوز دیللرینه بیر سوز دئییر. سئوینج آروادین اوزونده بیلله‌نیر . روس سالداتلاری گلیر مسیحییت انرژی و قووت تاپیر کوردلر داها غارت ائده‌بیلمزلر

مراجعین فتواسی:

میرزا فضل الله مجتهد بیرینجی دونیا موحاریبه‌سی زامانیندا اورمودا عوثمانلی‌امپیریاسینا دستک ائتدی و روسلار و ائرمنیلر باشچی‌سی اولان آندرانیک و آسوریلر علئیهینه جهاد اعلان ائتدی.

داشناک ائرمنیلر ایروان شهری‌نین موسلمانلارینی سوی‌قیریم ائدندن سونرا ۱۹۱۸-جی ایلین ژانویه‌سینده و ائرمنیستان آدی‌لا جومهوری تشکیل ائدندن سونرا ۱۲۹۷ گونش ایلی‌نین قیزاران آیی‌نین ۷-جی گونونده بویوکائرمنیستانی یاراتماق اوچون وان – ایروان – نخجوان یولونو بیربیرنه وصل ائتمه‌گی لازیم گوروب و هر یول‌ایله اولسون، خویو آلماغی قصد ائتدی. بونا گوره ۱۲۹۷ ایلینده صوبح شافاقدان ائرمنیلرین ایزلری خوی‌ون اطرافیندا گورونور و گون اورتاسینا قدر شهرین یاریسین موحاصیره ائدیرلر. خوی میللتینین موقاویمت ائتمه‌سیندن اوگو‌نلرده چالیشانلار یادلاریندا بئله آدلار قالیب: شیخ فصل‌اله حجت الاسلام، آغا ابراهیم، حاج ابراهیم، حسن علی میر پنجه، حاج محمد رضا خان پارسا و…

بو زامان‌دا ایکی نفر خوی شهری‌نین روحانیلریندن ، حجت الاسلام و آغا ابراهیم مجتهد بیر ایشه بئله ال ووروب و غیرتی و دیره‌نیشی خوی‌ون جاوانلاریندا جوشا گتیریب و اونلاری ساواشا حاضیر ائدیب لر. حجت الاسلام اوروجلوق آییندا خوی میللتینه دئییب ایها الناس بو گون هرکس اوروج اولسا گوناه ائله‌ییب بوگون کی گونده اوروج توتماق حارامدیر ایفطار ائدیب و دوشمنلرینیزله ووروشماغا باشلایین .

کاوه بیات – توفان بر فراز قفقاز کیتابیندا یازیر بو شکست ائرمنیلرین اومودونو بویوک ائرمنیستانین تشکیل تاپماسینا آرادان آپاردی. اونلارین قالان موسلح سربازلاری دا پیس بیر موصیبت‌ایله اوزلرینیایروانا چاتیردیلار و بیر بویوک غائیله خوی اهالیسی‌نین چالیشمالاری اساسیندا اوغورسوز قالدی. بیر بویوک اونملی نوکته بودور کی آندرانیک قاییدان باش نخجوانین یاخینلیقیندا ایکی بویوک کندین اهالیسین، قادینلار و اوشاقلارلا بیرلیکده، هامیسین قتل‌عام ائتدی.

خوی‌ون میللتینین موقاویمت ائتدیگی و عوثمانلی قوه‌لری یئتیشمکله ائرمنیلرین هوجومو سینیب و دالا قاییدیب و گئری چکیلیرلر.

خوی‌ون میللتینین موقاویمتی و عوثمانلی قوه‌لری یئتیشمکله ائرمنیلرین هوجومو سینیب و آندرانیک قواسی ایله ایروانا گئری اَیلشدی.

اورمیه یاندیریجی موحاریبه‌سی‌نین کیتابی – یازاری رحمت اله خان معتمدالوزاره – اورمودان اولان خاریجی‌ایشلر ناظیرلیگی کارگوزاری اورمیه شهری‌نین بو قضایاسیندا جانلی شاهید اولوب و تامام اوز گوردوک‌لرینی ایکی دفترچه شکلینده توپلاییب و بونلاردا خاریجی‌ایشلر ناظیرلیگی آرشیوینده ساخلانیلیر. اونجه کیتاب معتمدی خاندانین الینده‌ایدی سونرا کیتاب کاوه بیات الیله چاپ اولوبدرو.

کوچوره ن:اکبرسعادت