ایگید لرین سئر داشی / ایکینجی بولوم

قارتال نیوز_”اورمیه تاریخینین” یازیچیسی، محمد تمدن، سیمیتقو فیتنه سینده اورمودان کوچوب کاظیم خان داشینا گئدرکن یازیر:«کاظیم خان داشی، گورمه لی منظره لردن ساییلان بیر قالادیر، بو داش گولون ان درین نقطه سینده قرار تاپیب و بیر ایستراتژیک مووقعیه مالیک دیر، کئچمیش ده آدی قیرخلار هابئله بیر قاپی آدلانیب…

“محمد تمدن” کیتابیندا، قالانی توصیف ائتمه دن اول، کاظیم خانا راجیع یازیر: «کاظیم خان قوشچونون غیرتلی اینسانلاریندان بیری بو قالایا قوشچی، قره باغ، گوورچین قالا و…ایگید لرین بیر یئره توپلامقلا، اطراف کندلری هابئله داشا پناه گتیرنلری، سیمیتقونون قولدورلاری هوجوموندان قورویوب ساخلیر.

چوخ آدلیم سندلی،اولان«اورمیه،عالم یاندیریجی محاریبه ده»کیتابینین، یازیچیسی «رحمت ال.. خان معتمدالوزاره» ده جیلولوق ایله سیمیتقولوق فاجیعه سینه توخوناراق اورمونون دهشتلی منظره لریندن بیریسینی بئله وصف ائدیر: «اورمی دان کاظیم خانین یاشادیقی قیرخلار داشینا ۱۰فرسخ بلکه ده چوخ یولدور،بو یولون کندلری بوتون لیکده اورمی کویشنینین ان آباد پارچالاریندان ساییلیردی،و نوفوس باخیمیندان کمال حدینده یدیر،آما ایندیلیکده بو یولون بویوندا کندلر بوتون داغیلیب و بوتون بو کندلرده بیر اینسان دا ساکین دئییل،یئرلی ساکین لر بوتون اولوب یادا قاچقین دوشوب لر، باغلار داغیلیب،اکین یئرلری تیکانلیق ایله قمیش لیق اولوب،بو وضعیتله برابروحشی حیوانلاراو جومله دن دونقوزلار بو یئرلرده مسکن سالیب»

هر حالدا قونودان کنارا چیخمایاق، «محمد تمدن»، کاظیم خانا قوناق اولوب،قالانی یاخیندان گوروب بوتون دلیک دئشیین تانییاندان سونرا گؤردیک لرین بئله یازیر:« قالایا گئدن یول ان عجایب لردن ساییلیر بللی دئییل بو داش یول اینسان الیله سالینیب یوخسا طبیعت الیله، یول یوخاریا ساری گئدیکجه انی آزالیر ونهایت۶ متره یئتیشیر،”تمدن”، گؤردوکلرینین داوامیندا یازیر: داشین اتکیندن یوخاری یا باخاندا ۲۰۰ مئتر اوندورلیگینده سال داش گورونور، عینی حالدا اوستن آشاغی یا باخاندادا یئنه بیر بوتون قایا گورونور کی دنیزین اوزوندن اوسته ساری قالخیب،بو قالانین دالانیندان آلتی مئتیرلیک بیر یولا راست گلدیک کی  ۲۰۰ مئتیر اوزون لیکده دنیزه ساری گئدیب سانکی آرادا قیریلیب، کاظیم خانین امریله بو آرادا بیر کورپو سالینیب، بو کورپونو گؤتورمه ده قالانین یولو تمامیله باغلانیر.

“تمدن” هابئله قالانین یازی داشلارینا ایشاره ائدره ک یازیر: قالادا اسکی زامانلاردان قراوول لیک لار واریمیش، کاظیم خان اونلاری سهمانلییب، بو قراوول داشلارینین بیرینده کی آغ مرمر داشدان زینت تاپمیش دیر گوزل نسخ خطیله بو عیبارت یازیلمیش دیر«اظفر علی ال..السلطان الاعظم الحطاغ الحسین …»اورمیه تاریخینین یازیچیسی هابئله آرتیریر، قالادا چوخلو پارلاق آغ مرمرایله قبیرداشلاری گورونوردی کی اوزلری گوزل خط ایله قازیلمیشدی، سونرالار ۱۳۴۹ جی ایلده بو داشلاردان یادداشت گوتوروب عکس سالماق اوچون گئده نده هئچ بیری سین گوره نمه دیم، کند اهالیسینین دئدیگینه گوره اجنوی اولکه لردن گلیب آپارمیش دیلار،البته داشلاردان بیرین سویا دوشوب دئییب، یئرین گورسدیردیلر.

«تمدن»ایدامه ده قالا دا بویوک بیر قویودان سوز آچیر و کاظیم خانین تیکدیقی بینایا راجیع یازیر:

کاظیم خان قالادا، ایکی قات بیر ائو تیکیب، عایئله سی اوردا یاشیر، قالانین اوستونده تیکیلن بو ائو قدیم افسانه لری خاطییرلاییر،کاظیم خان بو بینادان باشقا دمیرچی خانا، موهیممات زاغاسی،هابئله بیر تعداد باشقا بینالاردا تیکیب،ائله بونا سبب ده بویوک مزاحیم داشلاری دینامیت له یاریب سهمانلاییب.

کاظیم خانین اونملی ایشلریندن بیریسی ده، قاییق قوشما ایشیدیر،احتییاج اولان زامانلار، آداملاری گولون اوتای بو تایینا آپاریب گتیریردیلر،و بونونلا برابر قالایا آذوقه داشییر دیلار.

اونملی سی بو کی کاظیم خان داشدا موحاصیره اولان زامان، دفعه لرله بیله سینه تاوشیریق وئریرلر تسلیم اولا، لاکین او قبول ائله میر وبو کاظیم خانین، سیاسی باخیمدان دا بویوک دوشونجه سین گؤرسدیر، «اورمیه در گذر زمان»کیتابینین ۱۹ جی بولومونون ۵۱۸ جی صحیفه سینده یازیلیر: کاظیم داشی آیلار بویو موحاصیره ده اولان زامان، گوورچین قالا کندینین اربابی، حاجی شهاب الدوله، کاظیم خانی یاخیندان تانییب،بویوک ایشلرین بیلیب، سئودیگینه گوره کاظیم خاندان ایستیر داشدان یئنیب، بیرلیکده اورمیه یه گئتسینلر، تاشهاب الدوله واسیطه اولوب کاظیم خانی باغیشلاییب بیر دیرلی رتبه وئرسینلر،

آما سوز بوراسی کی کاظیم خان ایران دا گئدن بوتون سیاسی اویونلاری دوشونرکن شهاب الدوله نین جاوابیندا دئییر: آغا! من بو قدر بیلیرم، ایران داها، قانونا قایئتمایاجاق، ریضا خان ایندی وزیرالوزرا اولسادا، تکجه شاهلیقا فیکیر وئریر، احمد شاه ایش اوستونه گلسه منیم گوزوم اوسته، منده اونا باش ایه رم، آما ایندیسه من داشدان یئنمییه جه یم، حتی قانیم بو داشی بویاسا بئله.

«محبوب داداشپور»کاظیم خان قوشچو آدلی کیتابیندا، کاظیم خانین آخیر گونلرده اولان احوالاتین کاظیم خانین «خانیم آدلی» قارداشی قیزی دیلیندن بئله یازیر: عمی مین بوتون حرکاتین یاخیندان دویوب، گوز آلتینا آلیردیم، دویغولارین هئچ بیلدیرمه دن، سازین گوتوروب، آستاجا اوزاقلاشدی، اوزاقدان عمیمی گوزلوردوم، اوبیر سال داش اوسته ایله شیب توفنگین داش اوسته قویوب، سازین باغرینا باسیب دیلندیریب حزین سسی ایله اوخوردی:

بس دی فلک داها چکمم نازییین ـــــ آغلاتمارام اوردگییین قازییین

گویلو خوش اولانا گؤندر سازییین ـــــ منیم گویلوم پریشاندی آغلارام

کاظیم خانین، قارداشی قیزی «خانیم» دئییر عمیمین بو سوزلری بیلمده ائله تاثیرات یاراتدی کی اوزومو ساخلییانماییب یاخینا گئتدیم، عمی م منی گوردیکده تئز گوزلرینین یاشین ایکی الیله سیلدی، آغلیا آغلیا دئدیم، عمی قوربانین اولوم سنده آغلییرسان؟ عمی م دئدی: خانیم گرک گلمییردین، سونرا دئدی اوره ییمه قویولوب، یاشاییشیمین سون گونلریدی، ایسته دیم حیاتلا ویداع لاشام اوره ییم اؤلوب گئدن یولداشلاریما سیخیلیب.

محبوب داداشپور ایدامه ده یازیر: «کاظیم خان سون گونلرده اوز باخیشیلا هامی دان حلالیت آلیردی وبو داشین ساکین لرینده، بویوک بیردویغو سال جو یاراتمیشدیر، قالادا آروادان، کیشی یه، جاوان قیزلاردان اوغلانلارا کیمی هر هانسی سیلاح گوتورمک باشاریردی، الینه سیلاح آلیب، بیر ایگید تک دویوشوردو».

بلی، کاظیم خانلا برابر اونلارجاــ یوزلرجه  قهرمان کیشی یا آرواد ــ اوغلان یا قیزاصلانلار دویوشسه بئله، یازیق لار اولسون ایندی چوخلارینین حتی آدینی دا بیلمه ییریک، سانکی خود کاظیم خانی تانیمیشیق؟! کاظیم داشینین باشقا ایگید لرین تانییاق، کاظیم خانین آنا یوردو قوشچودا بو قهرماندان بیر ساده هیکل داشی دا گورونمور، مگر بو همن کاظیم خان دئییل کی ایللر بویو، روس، اینگیلیس، جیلولوق، سیمیتقو و ریضا خان قارشیسیندا بیرباشی اوجا قهرمان کیمی آیاق اوسته دوروب اجنوی لره باش ایمییر، سونرا گلیب دئییریق جاوانلاریمیز ندن، گؤنئی آمریکانین قهرمانی چه گورانین میدالین بوینولارینا سالیب ، اوز کوکی اولمایان اینسانلار کیمی خیاوانلارا چیخیر لار.

دوزگون باخاق، بیز ستتارخانلاریمیزا کاظیم خانلاریمیزا نیله میشیق؟!