رأی گیری در انتخابات

مرحله رای گیری یکی از مراحل مهم انتخابات می‌باشد؛ به طوری که سرنوشت کاندیدا پس از اعلام نتایج مشخص می‌گردد. به لحاظ اهمیت به سزایی که رای گیری دارد با توجه به قوانین انتخاباتی مراحل آن را به اختصار و شرح می‌دهیم:

۱. انتشار آگهی انتخاباتی: هیئت اجرایی حوزه انتخابیه پس از تعیین محل‌های استقرار شعب ثبت نام و اخذ رای در مرکز حوزه انتخابیه، مبادرت به انتشار آگهی انتخابات می‌کند که حاوی تاریخ برگزاری انتخابات، ساعات اخذ رای، شرایط انتخاب کنندگان، جرایم و تخلفات و مقررات جزایی و محل شعب ثبت نام و اخذ رای در سراسر حوزه‌های انتخابیه می‌باشد.

۲. تعیین مکان شعب رای: محل معینی است با وضعیت خاص پیش بینی شده در قانون برای ثبت نام رای دهندگان و اخذ رای از آنان.شعب ثبت نام اخذ رای در هر بخش شهرستان یا حوزه انتخابیه معمولاً متناسب با وسعت محل و تراکم جمعیت در مکان‌هایی دایر می شود که دسترسی مردم و مراجعه به آن آسان باشد. بنابراین هیئت‌های اجرایی مراکز حوزه های انتخابی موظف اند پس از دریافت صورت جلسات تعیین شعب ثبت نام و اخذ رای حوزه‌های فرعی، و تصویب آنها، شعب ثبت نام و اخذ رای مرکز حوزه انتخابیه را نیز تعیین و مراتب را صورتجلسه نمایند.

۳. حفاظت از صندوق‌های رای: به منظور حفظ صیانت از آرای شهروندان، ماموران نیروی انتظامی در حدود قانون موظف به ایجاد نظم و جلوگیری از هرگونه بی‌نظمی در جریان انتخابات و حفاظت از صندوق‌ها بوده و حق دخالت در امور اجرایی و نظارتی را ندارند( ماده ۱۶ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی).

۴. مخفی بودن آرا: مسئولان اجرای شعب ثبت نام و اخذ رای باید ترتیبی اتخاذ کنند که رای دادن و انتخاب نامزد یا نامزدها مخفی و به صورت کاملاً آزاد بدون اعمال نفوذ شخصی دیگر انجام گیرد.

۵. اخذ رای: پس از ثبت نام رای دهنده، برگ رای توسط متصدی ثبت نام و ناظر هیئت نظارت بر مهر انتخابات و مهر هیئت نظارت ممهور و پس از جدا شدن به رای دهنده تحویل می‌گردد. رای دهنده پس از اخذ برگ رای، نام و نام خانوادگی و سایر مشخصه‌های نامزد یا نامزدهای مورد نظر خود را بر روی آن می‌نویسد در صورتی که و نام خانوادگی نامزدها قبلا در برگ رای چاپ شده باشد، در مقابل اسم نامزد یا نامزدهای مورد نظر خود علامت می‌زند و پس از انداختن برگ رای در صندوق اخذ رای، از درب خروجی شعبه خارج می‌گردد. بدیهی است تعرفه انتخاباتی و قسمت ویژه نظارت پس از ممهور شدن تحت نظر مشترک اعضای شعبه و ناظران شورای نگهبان نگهداری خواهد شد.

۶. قرائت و شمارش آرا: شمارش آرا به دو شیوه دستی و رایانه صورت می‌گیرد. در کشور ما به دلیل فقدان سامانه مناسب رایانه‌ای در حال حاضر به صورت دستی اعمال می‌گردد. بدین ترتیب بعد از اتمام مدت اخذ رای اعضای هر شعبه رای گیری به شمارش تعرفه‌های مصرف شده و تعرفه برگ رای مصرف نشده و باقیمانده زن و مراتب را در صورتجلسه درج خواهند کرد. شمارش و قرائت آرا در هر شعب رای گیری با حضور نماینده هیئت نظارت و نماینده فرماندار بخشدار یا بازرس وزارت کشور آغاز می‌گردد.

۷. عدم حضور کاندیداها در شعب اخذ رای: غیر از مسئولان شعب اخذ رای هیچ کاندیدایی حق حضور در محل شعب اخذ رای را ندارد، فقط می‌تواند به عنوان رای دهنده در محل شعب حضور یابد و بلافاصله پس از دادن رای شعبه را ترک کند در غیر این صورت جرم محسوب می‌گردد.

۸. اعلام نتیجه انتخابات: فرماندار و بخشدار مرکز حوزه انتخابیه پس از دریافت صورتجلسه نتیجه انتخابات بلافاصله آن را به ستاد انتخابات کشور و شورای نگهبان ارسال و سپس نسبت به آگهی نتیجه انتخابات در سراسر حوزه انتخابی اقدام می‌نمایند.

۹. صدور اعتبارنامه: فرمانداران و بخشداران مرکز حوزه انتخابیه موظف اند پس از اعلام ستاد انتخابات کشور مبنی بر صدور اعتبارنامه منتخبان حداکثر ظرف ۴۸ ساعت نسبت به صدور اعتبارنامه‌های نمایندگان مجلس شورای اسلامی حوزه انتخابیه اقدام نمایند و یک نسخه از آن را به منتخب یا نماینده وی که کتباً معرفی می‌شود و برای دریافت آن را به فرمانداری یا بخشداری مرکز حوزه انتخابی مراجعه نموده تحویل نمایند.

۱۰. امحای تعرفه و برگه‌های رأی مصرف شده: وزارت کشور موظف است پس از اینکه کار رسیدگی به اعتبارنامه‌های نمایندگی همه منتخبان در مجلس شورای اسلامی به پایان رسید، دستور امحای تعرفه و برگ‌های رای مصرف شده داخل صندوق‌های رای همه حوزه‌های انتخابیه را به فرمانداران و بخشداران مراکز حوزه‌های انتخابیه صادر نماید.