روز جهانی زبان مادری؛ حفظ هویت فرهنگی و تنوع زبانی در جهان

روز جهانی زبان مادری، که هر ساله در ۲۱ فوریه (برابر با ۲ اسفند) گرامی داشته می‌شود، توسط سازمان یونسکو در سال ۱۹۹۹ به منظور ترویج تنوع زبانی و فرهنگی و حمایت از زبان‌های مادری در سراسر جهان نام‌گذاری شد.

به گزارش پایگاه خبری قارتال نیوز،  این روز یادآور اهمیت حفظ و احیای زبان‌هایی است که در معرض خطر نابودی قرار دارند. بر اساس آمار یونسکو، بیش از ۴۰ درصد از زبان‌های جهان در معرض تهدید هستند و هر دو هفته یک زبان به طور کامل از بین می‌رود.

زبان مادری نه تنها ابزاری برای ارتباط، بلکه بخشی از هویت فرهنگی، تاریخی و اجتماعی افراد است. از دست دادن یک زبان به معنای از دست دادن بخشی از میراث بشری و تنوع فرهنگی است. روز جهانی زبان مادری فرصتی است تا جوامع مختلف به اهمیت حفظ و ترویج زبان‌های محلی و مادری خود پی ببرند و برای جلوگیری از نابودی آن‌ها تلاش کنند.

زبان ترکی در ایران

زبان ترکی آذربایجانی یکی از مهم‌ترین زبان‌های مادری در ایران است که توسط میلیون‌ها نفر در مناطق شمال غربی ایران، به ویژه در استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و زنجان، همدان، قزوین و ختی در خراسان، شیراز، خوزستان، تهارن و … صحبت می‌شود. این زبان بخشی از خانواده زبان‌های ترکی است و با زبان‌های ترکی استانبولی، ترکی قزاقی و ترکی ترکمنی اشتراکات زیادی دارد.

زبان ترکی در ایران دارای پیشینه‌ای غنی و تاریخی است و در طول قرن‌ها به عنوان زبان محاوره‌ای، ادبی و فرهنگی در منطقه آذربایجان نقش مهمی ایفا کرده است. شعرا و نویسندگان بزرگی مانند شهریار و صمد بهرنگی به این زبان آثار ارزشمندی خلق کرده‌اند. با این حال، زبان ترکی در ایران با چالش‌هایی مواجه است، از جمله محدودیت‌های آموزشی و رسانه‌ای که باعث شده نسل جوان کمتر با این زبان آشنا شود.

حفظ و ترویج زبان ترکی در ایران نه تنها به معنای حفظ هویت فرهنگی مردم آذربایجان است، بلکه به غنای فرهنگی و تنوع زبانی ایران نیز کمک می‌کند. آموزش زبان ترکی در مدارس، تولید محتوای فرهنگی و رسانه‌ای به این زبان و حمایت از نویسندگان و هنرمندان ترکی‌زبان می‌تواند به حفظ این زبان کمک کند.

مزایای استفاده از زبان‌های مادری
  1. حفظ هویت فرهنگی: زبان مادری بخشی از هویت فردی و جمعی است. استفاده از آن به افراد کمک می‌کند تا به ریشه‌های فرهنگی خود متصل بمانند و احساس تعلق خاطر بیشتری به جامعه خود داشته باشند.
  2. تقویت ارتباطات خانوادگی و اجتماعی: زبان مادری ابزاری برای انتقال تجربیات، داستان‌ها و ارزش‌های خانوادگی از نسلی به نسل دیگر است. استفاده از آن باعث تقویت پیوندهای خانوادگی و اجتماعی می‌شود.
  3. ارتقای آموزش و یادگیری: تحقیقات نشان می‌دهد که کودکان اگر در سال‌های اولیه تحصیل به زبان مادری خود آموزش ببینند، عملکرد بهتری در یادگیری دارند. زبان مادری به عنوان پایه‌ای برای یادگیری زبان‌های دیگر عمل می‌کند.
  4. حفظ تنوع زبانی و فرهنگی: هر زبان منعکس‌کننده‌ی دیدگاه‌ها، دانش و فرهنگ منحصر به فرد یک جامعه است. حفظ زبان‌های مادری به معنای حفظ این گنجینه‌های فرهنگی برای نسل‌های آینده است.
  5. تقویت خلاقیت و تفکر: استفاده از زبان مادری به افراد کمک می‌کند تا با بیان آزادانه‌تر افکار و احساسات خود، خلاقیت و تفکر انتقادی خود را تقویت کنند.

روز جهانی زبان مادری فرصتی است تا اهمیت حفظ و ترویج زبان‌های محلی و مادری را به یاد آوریم. زبان‌هایی مانند ترکی آذربایجانی در ایران نه تنها بخشی از هویت فرهنگی میلیون‌ها نفر هستند، بلکه گنجینه‌ای از دانش و فرهنگ محسوب می‌شوند. حمایت از آموزش و استفاده از زبان‌های مادری می‌تواند به حفظ تنوع زبانی و فرهنگی جهان کمک کند و به نسل‌های آینده امکان دهد تا به میراث فرهنگی خود افتخار کنند.

گزارش از کاظم کاظمی