رونمایی از مجموعه داستانی “ایپک یولو ناغیللاری” در ارومیه

داریوش علیزاده، مسئول واحد موسیقی حوزه هنری آذربایجان غربی، در گفت‌وگوی اختصاصی با قارتال نیوز، با اشاره به اینکه اهم فعالیت کانون موسیقی حوزه هنری در حوزه موسیقی عاشیقی است، گفت: موسیقی عاشیقی، بخش غنی و باارزش فرهنگ و فولکلور ما بوده و به لحاظ تاریخی و جغرافیایی بسیار گسترده بوده و از چین تا قلب اروپا را دربرمی‌گیرد.

وی با تاکید بر اینکه موسیقی عاشیقی یک موسیقی فولکلوریک بوده ولی آنگونه که باید به ثبت نرسیده است، خاطرنشان کرد: شاید به مرور زمان نوع موسیقی و ساز عاشیقی تغییرات جزئی کرده باشد، اما اصالت خود را همچنان حفظ کرده است.

علیزاده با بیان اینکه هرجا که اقوام ترک هستند، موسیقی عاشیقی و عاشیق‌ها نیز حضور دارند و بخشی از فرهنگ فولکلوریک اقوام ترک محسوب می‌شود، تصریح کرد: درحال حاضر دو مرکز موسیقی عاشیقی در آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی داریم و در سال ۱۳۸۲ موفق شدیم تا مکتب عاشیقی ارومیه را در میراث ناملسموس ملی به ثبت برسانیم.

عاشیق قبل از اینکه هنرمند باشد، مبلغ است

وی با اشاره به اینکه اعتقاد دارد اکنون عاشیق واقعی منقرض شده است، یادآور شد: عاشیق قبل از اینکه هنرمند باشد، مبلغ است و باید سه مرحله طریقت، شریعت و معرفت را گذرانده و به حقیقت هستی، خداوند متعال و قانون طبیعت رسیده و با استفاده از ابزار موسیقی و شعر، حقیقت را در بین انسان‌ها تبلیغ کند.

مسئول واحد موسیقی حوزه هنری آذربایجان غربی ادامه داد: قرار نیست چون می‌گوییم عاشیق منقرض شده است، این موسیقی را کنار بگذاریم، اکنون هنرمندی که ساز قوپوز را به خوبی نواخته و صدای خوبی دارد، به عنوان عاشیق می‌شناسیم و در حال حاضر ۱۰۰ هنرمند عاشیق در عرصه موسیقی عاشیقی در استان فعالیت دارند که خوشبختانه این تعداد سالانه افزایش می‌یابد.

وی اظهار کرد: در تلاش هستیم تا از نابودی موسیقی عاشیقی جلوگیری کرده و از اصالت، پیام و تاریخ این موسیقی حفظ و حراست کنیم، حکومت‌های مختلف در طول تاریخ، هیچ‌گاه از موسیقی عاشیقی حمایت نکرده‌اند، به جز حکومت صفوی که در آن دوره، هم به لحاظ سیاسی و هم به لحاظ فرهنگی و هنری از عاشیق‌ها کمک می‌گرفتند.

علیزاده با اشاره به اینکه در طول تاریخ همواره مردم موفق به حفظ موسیقی عاشیقی شده‌اند، گفت: در طول تاریخ هیچ داستان‌نویسی و نت‌نویسی پیشرفته‌ای برای عاشیق‌ها صورت نگرفته و تمامی داستان‌ها و موسیقی‌های عاشیقی، سینه به سینه از طریق گذشتگان به نسل‌های کنونی انتقال یافته است.

اصالت موسیقی عاشیقی به اجرای تک نفره آن است

وی با بیان اینکه در مکتب عاشیقی ارومیه، به موسیقی‌های عاشیقی مختلف در اصطلاح “هاوا” گفته می‌شود، خاطرنشان کرد: عاشیق همواره با یک ساز، موسیقی را اجرا می‌کند و اصالت موسیقی عاشیقی به اجرای تک نفره آن بوده و خوشبختانه این قضیه در مکتب عاشیقی ارومیه حفظ شده است.

مسئول واحد موسیقی حوزه هنری آذربایجان غربی افزود: به لحاظ محتوایی، ۵۴ هاوا در مکتب ارومیه باقی مانده که کاملا عرفانی و در راستای حقیقت هستند، برخی نیز رزمی هستند که در زمان جنگ بیشتر مورد استفاده قرار می‌گرفت، برخی نیز به مسائل اجتماعی، مشکلات و حتی شادی‌های جامعه می‌پردازند، برخی اشعار غمگین نیز با هاوای غربتی نواخته می‌شوند.

وی گفت: در راستای حفظ داستان‌های عاشیقی برای نسل‌های آینده حدود ۴۰ داستان فولکلوریک را در ارومیه گردآوری کرده‌ایم، به لحاظ داستانی، ارومیه بسیار غنی بوده و داستان‌ها را در مجموعه‌ای به نام “ایپک یولو ناغیللاری” (داستان‌های جاده ابریشم) گردآوری کرده‌ایم که مجموعه اول آن را با ۹ داستان تا یک ماه آینده رونمایی خواهیم کرد و مجموعه دوم نیز با ۱۸ داستان درحال آماده‌سازی است.

علیزاده گفت: دلیل انتخاب اسم این مجموعه نیز به دلیل گذشتن جاده ابریشم از منطقه ارومیه به عنوان چهارراه جاده ابریشم و ارومیه به‌عنوان دروازه اروپا بوده و بازرگانانی که از ارومیه گذر کرده و شب را در کاروان‌های ارومیه می‌گذراندند، داستان کشورهای خود را نقل می‌کردند که افراد خوش‌ذوق این داستان‌ها را نگاشته و سینه به سینه نقل کرده‌اند‌.

عدم وجود تولیدات سینمایی قابل قبول در حوزه فولکلور غنی کشور

وی با اظهار تاسف از اینکه کوهی از فولکلور را در کشورمان داریم، خاطرنشان کرد: متاسفانه هیچ تولیدات سینمایی و انیمیشنی قابل قبولی برای شناساندن فولکلور غنی کشور انجام نشده است و همین امر موجب شده کشورهای بیگانه این داستان‌ها را تغییر داده و به نام خودشان فیلم بسازند.

مسئول واحد موسیقی حوزه هنری آذربایجان غربی گفت: واحد موسیقی حوزه هنری موفق شد تا آلبوم موسیقی عاشیقی “اورمودان گلن سسلر” را با هدف حفظ و صیانت از موسیقی اصیل و فولکلور اورمیه و معرفی این موسیقی و آلبوم به عنوان سوغات فرهنگی ارومیه ارائه دهد.

وی افزود: متاسفانه بحث تولید موسیقی در کشور و پس از آن تکثیر سی‌دی بسیار سخت است و باید گفت بخش فروش آثار هنری در کشور هنوز تعریف نشده و هیچ‌کس به آسانی نمی‌تواند تولیدات هنری داخل کشور را دریافت کند.

علیزاده با بیان اینکه بخش خصوصی در استان از موسیقی و تولیدات هنری حمایت نمی‌کند، خاطرنشان کرد: حمایت از موسیقی و تولیدات این زمینه نیاز به بودجه دولتی داشته و امید است روزی مسئولین به این مساله مهم توجه کنند.

مکتب عاشیقی ارومیه، اصالت ساز قوپوز را حفظ کرده است

وی با بیان اینکه سازی که عاشیق‌ها از آن استفاده می‌کنند، قوپوز بوده که جز سازهای زهی است، افزود: در استان های دیگر ساز قوپوز تغییر یافته است، ولی در ارومیه اصالت خود را حفظ کرده است، ساز قوپوز یک ساز مذهبی است که دارای ۱۴ پرده به نام چهارده معصوم بوده و ۷ عدد سیم دارد که عددی مقدس در اسلام و فرهنگ شرق است و ۷۲ هاوا نیز به تعداد شهدای کربلا در آن وجود دارد.

مسئول واحد موسیقی حوزه هنری آذربایجان غربی اظهار کرد: ما کانون عاشیق های حوزه هنری ارومیه را از ۱۱ سال گذشته راه‌اندازی کرده‌ایم که ۵۵۰ کنسرت در طی این سال‌ها اجرا شده و هر هفته دوشنبه‌ها از ساعت ۱۵.۳۰ الی ۱۷.۳۰ برنامه عاشیق‌ها را در محل سالن صفی‌الدین اورموی حوزه هنری استان برگزار می‌کنیم که حضور برای عموم مردم آزاد و رایگان است.

وی ادامه داد: تاکنون به همت واحد موسیقی حوزه هنری موفق به برگزاری ۳ دوره جشنواره موسیقی عاشیقی شده‌ایم که آخرین دوره آن در سال ۱۳۹۸ بود و اگر تمامی امکانات فراهم شود، چهارمین دوره این جشنواره را اسفند ماه سال جاری اجرا خواهیم کرد.

علیزاده در پایان از مردم تقاضا کرد فرزندان خود را به تماشای برنامه‌های عاشیقی بیاورند تا کودکانشان از نزدیک با موسیقی عاشیقی و فرهنگ و فولکلور غنی آشنا شوند.