شهدای تورک کربلا

در اسناد معتبره ی تاریخی منجمله متون تاریخی مناقب، لسان العرب، اعیان الشیعه، ذخیره الدارین، ابصار العین، انصار الحسین، وسیلة الدارین فی أنصار الحسین، فرسا الهیجاء، الحدائق الوردیه، ناسخ التواریخ، تنقیح المقال،یاران امام حسین اثر مروجی طبسی و... به چهار تن از شهدای کربلا اشاره شده است که همگی تورک و اهل آذربایجان بوده اند.

اسلم بن عمر تورکی قزوینی:

اسلم بن عمر تورکی قزوینی شاعر، دبیر ،کاتب و کماندار  امام حسین(ع) بود که به زبان های عربی و تورکی مسلط بوده است. با صوتی دل‌نشین قرآن را می‌خواند؛ طبعی لطیف داشت و قصه‌گو و دوست کودکان بود؛ همواره امام را همراهی می‌کرد، بیان زیبا و مناعت طبعش سبب محبوبیتش در بین کودکان، جوانان و پیران شده بود.( مامقانی، ۱۳۵۲ : ج ۱ )

برخی از محققین و مورخین تاریخ اسلام اسلم بن عمر تورکی قزوینی  را با نام ” سولیمان بن عمر تورکی قزوینی” نیز معرفی و ثبت کرده اند.محمدحسین سلیمانی پژوهشگر و قزوین‌ پژوه در این خصوص نوشته است: ” در صحنه کربلا «اسلم بن عمر تورکی قزوینی» که شهید تورک و جز ۷۲ تن شهید کربلا نیز هست، اهل قزوین بوده است. اسلم بن تورکی قزوینی یکی از افرادی است که در جریان ورود نیروهای اسلامی به آذربایجان به اسارت گرفته و به کوفه منتقل می‌شود.”

واضح ترکی:    واضح تورکی مردی شجاع، قاری قرآن ، ترک نژاد و اهل آذربایجان بود، در کتاب «ابصار العین» ذکر شده که دو نفر ترک زبان در زمره یاران ابی عبدالله بودند اسلم بن عمرو و واضح ترکی. نویسنده این کتاب می‌گوید که به گمان من واضح تورکی همان کسی است که گویند در روز عاشورا در مقابل سپاه کوفه ایستاد و پیاده با شمشیر مبارزه می‌کرد و رجز می‌خواند و چون روی زمین افتاد به امام استغاثه کرد. امام بر بالین او آمد و دست بر گردن او نهاد. او در حال جان دادن به خود می‌بالید که چه کسی همانند من است در حالی که پسر رسول خدا صورتش را بر صورتم گذاشته؟( مروجی طبسی، ۱۳۹۴، بخش یاران امام حسین)

 

منابع:۱-مامقانی، شیخ عبله،تنقیح المقال فی احوال الرجال،نجف: المطبعه الحیریه، ۱۳۵۲ ﻫ ق.، ج۱، ص۱۲۵.۲-مروجی طبسی، محمد جواد، یاران امام حسین ع، قم، انتشارات دار الرسل، ۱۳۹۴

نویسنده: سولماز بیات