قفه خانالاردا، یئمک و دانیشیق عنعنه سی/ فهله چایی!

بیر زامان گلدی کی ایلک دفعه قفه خانالارا رادیو گتیریلدی . آخشام لاری رادیو اولان قفه خانا چوخ باساراق اولاردی و هامی ییغیشاردی خبرلری ائشیتسین."مش تقی" آدیندا بیری؛ بوغدا میدانیداکی قفه خانایا گئدن لردن بیری ایدی کی تکجه آدام ایدی کی فارسی بیلیردی. آخشام اوسته جماعت گوزلوردی کی مش تقی گلسین قفه خانایا...!!!

قارتال نیوز / عمومیت له یازیلمامیش و دئییلمه میش و مدنیت آرخاسیندا گیزلنن قفه خانا عنعنه لری، سرعت له اورمودا عمومی لشیر.اولاردان بیری آغ ساققال و قفه چی نین یاخین دوستلارینا چای پئشکشش ائتمک عنعنه سی دیر.

آغ ساققال لارین حورمتینه، باشی یاریمچیلیق بئلی اینجه استکانلاردا چای گتیریلیر…ایشچی لر و کارگر اوچون بویوک استکانلاردا چای سوزولور.

اصلا بیر اصطلاح وار: “فهله چایی” که دئییمی بونا گوره دی

اما فولکلورموزدا یئمک و اونا عایید دب لر، محبت و مهربانلیق نان، ائللریمیزین قانیندا دی…قفه خانالاردا عرضه اولان یئمک دب لری حقینده بیر او قدر منبع و معلومات یوخدی…بو معلومات دا کی واریمیزدی معمولا سینه دن سینه یه گلن شفاهی ادبیاتیمیزدی…

قدیم عاشیقلار قفه سی نین صاحیبی: اسرافیل خوش وطن( الله رحمت ائله سین) دئییردی: اول لر قفه خانالاردا یئمک لر اوزونه گوره مخصوص بیر دبی وار ایدی… هر قفه خانادا هر یئمه غی وئرمزدیلر…سورالار بو دب دئییشیلدی و قفه خانالاردا مختلف یئمک لر وئریلدی…یوخسا قفه خانالارین حورمتی قدیم او یئمک لره گوره ایدی…

بعضی دئییم لره گوره:قدیم قفه خانالاردا یئمک ایسته ین مشتری لرین بویوک قیسمی ایشچی لر اولاردی… ایشچی لر سحر و ناهاردان سوراکی ایش نوبت لری نین اورتاسیندا ائوه گئدیب دینجلمک اوچون واخت آییرا بیلمزدیلر… اوناگوره یئمک و دینجلمک اوچون قفه خانالاری سئچرمیشلر…

ناهار، چای و قلیان ایشچی لرین یئنی دن گوج توپلاماق لاری اوچون لازم اولان شئی لرایدی..

آنجاق بوگون قفه خانالاردا انسانلاری قفه خانالاردا بی یئره توپلایان یئمک دئییل…اولار یئمه یی آیری یئرده ییئییب، قفه خانالاردا چای اوچون گلیرلر.دانیشیق و صحبت لرین ایچینده یئرله شن انسانین روح و دوشونجه سینی بسط وئرن سوزلر، قفه خانانین یارانیشی نین اساس سببی دی و فولکلوروموزدا اولان قفه خانالاردا بویون صحبت و دانیشیق فلسفه سی هله ده یاشاماق دادی…

***

قدیم قفه خانالاردان بیر خاطره:

آتا بابالاریمیزدان سینه دن سینه یه بیر ماراقلی خاطره نقل اولوب و بو زامانا گلیب چاتیب… اورمیه لی یازیچی رضا تقی زاده بو خاطره یه گوره دئییر:

آتا بابامدان و قفه خانالاردان ائشیتمیشیک کی: بیر زامان گلدی کی ایلک دفعه قفه خانالارا رادیو گتیریلدی . آخشام لاری  رادیو اولان قفه خانا چوخ باساراق اولاردی و هامی ییغیشاردی خبرلری ائشیتسین.”مش تقی” آدیندا بیری؛ بوغدا میدانیداکی قفه خانایا گئدن لردن بیری ایدی کی تکجه آدام ایدی کی فارسی بیلیردی.

آخشام اوسته جماعت گوزلوردی کی مش تقی گلسین قفه خانایا…!!!

او گله لی لاپ او باش یوخاری یئرده اوتورارمیش… او زامان دا ایکینجی دونیا ساواش ایدی و هامی ساواش خبرلرینی بیلمه ک ایسترمیشلر.

مش تقی خئیلاق قولاق آسارمیش و بیر ساعت دینمه یین!!! ساکت اولون!!! دئیندن سورا…آخیردا جماعات سوروشوردی مش تقی نه دئییر:

دئییردی: هشساد، روس قازاندی!!!

بیرگون ده گوروسن دئییردی: آلمان قازاندی!!!

اکبرسعادت