یکانی ها؛ بخشی از جمعیت مهم و موثر در اورمیه

به گزارش پایگاه خبری قارتال نیوز،رحمان حسین زاده یکی از شخصیت های فرهنگی یکانیان در اورمیه بشمار می رود که کتابفروش حسین زاده  (فضولی) در پاساژ ارک خیابان امام را اداره کرده و بیشتر اهالی فرهنگ دوست و کتابخوان اورمیه ای از مشتریان او هستند.

رحمان حسین زاده متولد سال ۱۳۳۸ در روستای یکان علیا از توابع مرند می باشد. دوران کودکی اش در روستا گذشته، تحصیلات ابتدایی (کلاس ششم ) خویش را در دبستان ایرانشهر روستا گذرانده است. در همین سالها به فرشبافی هم پرداخته و با اینکاردر آن زمان جهت در آمد و همچنین کمک حال خانواده ها بود.

بعد از پایان تحصیلات ششم ابتدایی به علت نبودن مدرسه و عدم امکان مالی، مجبور به ترک تحصیل شده و به فرشبافی در روستا ادامه داده است تا اینکه در سال ۱۳۵۳ پدرش به خاطر عدم درآمد ، مکفی همه ی دارایش را فروخته وهمراه خانواده و برای اشتغال به پیرانشهر رفته و در سال ۱۳۵۴ خانواده ایشان نیز از یکان کوچ کرده و اشتغال و تحصیل را تا کلاس سوم راهنمایی بصورت شبانه در آنجا ادامه داده است.

به گفته ایشان هیجده دی ماه ۱۳۵۷ انقلاب در پیرانشهر کلید خورد و اولین تظاهرات برگزار گردیده و در سال ۱۳۵۸ نیز، شهرهای کردنشین ناامن شده لذا مانند بیشتر خانواده ها یکانی ودیگر ترکان از پیرانشهر کوچ کرده،  و خانواده حسین زاده مدتی در مرند و بعداً در اورمیه ساکن شده اند.

وی درباره خاطراتش می گوید: پس از تحمل سختی های فراوان در سال ۱۳۶۵ در بازار اورمیه مشغول کار شدم تا سال ۱۳۷۴ برای خود همراه پدر و برادرانم مغازه و خانه خریده، اعتبار خوبی کسب کردم. متأسفانه یک پیشامد ناگوار یک عمر اندوخته ی ما را بر باد داد و کلی مفلس شدیم. بعد از مدتی بیکاری و کارفنی (برق کاری) در سال ۱۳۷۹ مغازه ای را در همین پاساژ اجاره کرده و کتابفروشی دایر کردم. بعد از یک سال هر چه اندوخته و دارایی داشتم جمع کرده و این مغازه را خریدم که تابحال نیز دایر میباشد و فعالیتم در تحقیق ، مطالعه ، نوشتن مقاله ،کتاب و کتابفروشی ادامه دارد.

برای نوشتن گزارش درباره یکانیان اورمیه به سراغ آقای رحمان حسین زاده رفته و گفتگویی را با ایشان داشته ایم که ماحصل آن به شرح زیر می باشد:

سئوال: آقای حسین زاده ضمن تشکر از اینکه وقت تان را به ما داده اید، لطفا درباره تاریخچه منطقه یکانات و جغرافیای این منطقه برایمان توضیح بدهید؟

رحمان حسین زاده: قبل از شروع صحبت هایم درباره یکانات بایستی بگویم که ما یک تاریخ از نظر جمعیت ساکن در محل داریم و یک تاریخ از نقطه نظر اراضی همان حمل . لذا من در صحبت هایم درباره هر دو توضیحاتی را ارائه خواهم داد.

حضور یکانی ها در منطقه ای بنام یکانات به قبل از صفویان و دوره سلجوقیان بازمی گردد. همانطوریکه می دانید در گذشته تُرک ها بصورت مدنی، ایلی و عشیره ی زندگی کرده و در یک مکان ساکن نبودند. اجداد ما همواره در حال کوچ بودند و این تغییرات بیشتر به خواسته حکومت ها و سلاطین صورت می گرفت.

یکانیان در دوره سلجوقیان در آناتولی ترکیه امروزی و در منطقه ای بنام بینگول (مین گوُل) ساکن بودند. بینگول امروزه شهری در منطقه غربی دریاچه وان می باشد.

اصطلاحاتی مانند بینگول کوکوی و یا قزلباش کوکوی به نقل از پدرانمان و از لالایی های مادربزرگ های مان به نسل ما منتقل شده است. ما به این نوع داستان های قدیمی که مانند شعر که از مادران به فرزندان گفته می شود، «یئیر» می گوییم که معمولا به لالایی مشهور هست. وجود کلماتی مثل بینگول و قزلباش منشا تاریخ گذشته ما می باشد.

مهاجرت قوم یکانیان از منطقه بینگول به منطقه یکانات امروزی به دوره صفویان باز می گردد. شاه اسماعیل در بین ایل های تُرک و علوی ساکن در آناتولی طرفداران و مریدان زیادی داشت. یکانی ها نیز جزو مریدان شاه اسماعیل خطایی بودند لذا با درخواست شاه اسماعیل و دعوت او، یکانی ها از بینگول به منطقه یکاناتی که امروز می شناسیم، کوچ می کنند.

منطقه یکانات در واقع منطقه استراتژیکی هست که به نوعی یک چهارراه را تشکیل می دهد که کشورمان را از شمال به روسیه و از غرب به عثمانی ها وصل می کرد. لذا شاه اسماعیل با توجه به اهمیت نظامی و اقتصادی (جاده ابریشم) منطقه، ایلی از مریدان و طرفداران خود را در منطقه مهم یکانات ساکن نمود تا نگرانی نداشته باشد.

در جنگ مشهور چالدران حضور یکانی ها نیز ثبت شده است. با توجه به اسناد تاریخی می دانیم که حدود ۵۰۰ نفر از اهالی یکانات در این جنگ حاضر بودند که از این تعداد ۱۷ نفر سالم مانده و بقیه به همراه سردارشان محمد خان استاجلو در خط مقدم نبردکشته شدند این ۱۷ نفر هم به رسم قدیم نتوانسته اند به خانه خود در یکانات برگردند و لذا در معیت شاه اسماعیل به همدان رفته اند و بعدها بنا به تحقیقاتی که داشته ام اینها با ترک های قشقایی آن حوالی اختلاط پیدا کرده وبه جنوب ایران رفته ودر آنجا ساکن شده اند.

من در سال ۱۳۶۱ در شیراز بودم و تحقیق در باره یکانی ها و مسائل تاریخی همواره یکی از مشغولیت هایم بود. در شیراز از قشقایی ها شنیدم که می گفتند یکان قشقایی هم داشته ایم که بعدها در شهر ساکن شده اند و متاسفانه بعد از انقلاب نامی از آنها وجود ندارد.

بعد از صفویان، یکانیان در آثار تاریخی با نام حکومت یکانات خوانده می شده اند. البته در گذشته رسم بود که مناطق مختلف را بنام حکومت نامگذاری می کردند. حکومت ها هم به نوعی به مناطق مستقل از نظر اقتصادی و نظامی و کشاورزی و دامداری تلقی میشدکه درآمد کافی و اداراه مدبرانه لازمه آن بود که یکانات واجد این شرایط بود.

حوزه نظامی قلمرو یکانات با توجه به گستردگی از نزدیکی یام مرند در شرق شروع شده و تا نزدیکی های قره ضیاالدین و قره تپه ی خوی در غرب ادامه داشت. از شمال نیز تا نزدیکی علمدار گرگر و به جلفا کشیده شده بود که منطقه ی نسبتا وسیعی را شامل میشد.

منطقه یکانات شامل ۱۴روستا می شود که مهم ترین آنها یوخاری یکان و آشاغی یکان می باشند. در کنار اینها می توان از روستاهای سعدی ، اصل کند ، چای کسن ، مغولو و شام قولو ، خرابه مرکید اورم قویوسو، امیرآباد ، ینگجه کند و… ذکر کرد.

حکومت یکانات در گذشته  از نظر تقسیمات کشوری زیر نظر تبریز قرار داشته و اهالی منطقه یکانات همواره دستورات کارشان را از تبریز ولیعهد نشین دریافت و اجرا می کردند.

سئوال: آقای حسین زاده در ادامه صحبت هایمان لطفا درباره تاریخ منطقه یکانات و یکانیان برایمان توضیح دهید؟

رحمان حسین زاده: همانطوریکه اشاره داشتم یکانیان از دوره صفوی به بعد نقش تاریخی مهمی در کشور ایران و منطقه داشتند. پس از صفویه در دوره افشاریان هم چنین بود ودر جنگ دشت لیلان همدان در معیت نادرشاه بودند و شهدای زیادی داشتند و سخن معروف (لیلان چولونده قالاسان) که به نوعی تداعی کننده وضعیت خونین و کشتار در جنگ می باشد و در دوره زندیه هم متحمل تاوان زیادی شدند و خدمات یکانیان تا  اواخر دوره قاجار ادامه داشت.

در زمان ولیعهدی محمد شاه قاجار که در تبریز حضور داشت، یکانیان در کنار او حضور داشته و طی نبردهایی که با رقیبش در تهران برای تخت سلطنت داشت، او را همراهی کردند. سپس در تهران و طی سلطنت او یکانیان سمت های کلیدی در دربار و ارک تهران داشته و در قشون نیز حضور چشمگیری داشتند.

این دوره را می توان یکی از دوره های تاریخی  محتشم یکانیان در ایران نامید. حتی در جنگ های ایران و روس در دوره فتحعلی شاه قاجار، یکانی ها حضور پررنگی داشته و لذا تلفات و صدمات فراوانی متحمل شدند. حتی می توان گفت که خانه ای در یکانات نمانده بود که در این جنگ حداقل یک یا چند شهید نداشته باشد و خود منطقه یکانات هم با خاک یکسان شده بود.

در دوره ناصرالدین شاه نیز که او برای شکار به منطقه یکانات می آمد، یکانیان در رکاب او حضور داشته و برایش احترام خاصی قائل بودند که پس از جلب نظر او تعدادی از هم ولایتی هایمان در پایتخت موقعیت های خوبی در دربار بدست آوردند.

صفحات تاریخ را که ورق می زنیم می بینیم که ایل ها و عشیره های زیادی وجود داشته اند که طی زمان و یا در اثر جنگ ها و یا قحطی ها از بین رفته اند و دیگر اثری از آنها وجود ندارد اما رمز ماندگاری یکانیان در تاریخ با وجود مشکلات و سختی های فراوان به روحیات شان مربوط می شود که مردمانی شجاع ، متعصب، وطن پرست و اهل امرار معاش بوده اند.

من در کتابی که در حال تحقیق و مطالعه درباره یکانیان بوده و در مرحله نگارش هست، درباره یکانی ها چنین نوشته ام: « دلاوران جنگ و زندگی »

معتقدم که اجداد ما یکانیان هم در جنگ و هم در مواجهه با سختی ها و مشقات زندگی، مقاوم و به زندگی شرافتمندانه ایمان داشته و انسانهای متدینی بودند و می باشند.

یکانات از قدیم یکی از گذرگاه های جاده ابریشم بود و مخصوصا در دوره قاجار، یکانات که به منطقه عبور کاروان های تجاری و چاپارهای دیوانی تبدیل شده بود و در رونق تجارت بین ایران با دو کشور روسیه و عثمانی نقش مهمی ایفا نموده و لذا یکانیان هم محافظین و هم معامله گران این جاده ابریشم بودند.

در تاریخ معاصر و در اسناد و همچنین تحقیقاتی که داشته ام به من گفتند و همه هم می دانیم که در دوره انقلاب مشروطه، یکانیان از انقلابیون مشروطه در تبریز حمایت بی نظیری داشتند. آنها مخفیانه سلاح و آذوقه از روسیه وارد کرده و در زاغه هایی که در منطقه یکانات و علمدار وجود داشت مخفی می کردند تا در فرصتی مناسب از طریق راه های مخفی و بیراهه به انقلابیون در تبریز برسانند و در این کارشان نیز خدمات شایانی به نهضت مشروطه کردند.

روس ها در سال ۱۲۹۸ شمسی به خاطر همین حمایت یکانی ها از انقلاب مشروطیت، به یکانات حمله کرده و خیلی از افراد منجمله بخشعلی خان از مبارزین مشهور یکانات را دستگیر کرده و اعدام می کنند. هدف روس ها کنترل منطقه یکانات که آخرین سنگر مشروطیت بود و یکانیان مانع رفت و آمدهای قشون روس در منطقه بودند که با اشغال یکانات موانع برای روسها برطرف می شد.

درباره حضور یکانیان در اورمیه نیز باید تاکید کنم که یکانیان از دوره صفویه و افشار در اورمیه و آذربایجان غربی حضور داشتند که این حضور بغیر از امرار و معاش، بیشتر در قشون و فعالیت های نظامی بوده است.

از دوره صفویه به بعد که ارتش از دسته های هزار نفری (مین باشی) و صد نفری (یوز باشی) تشکیل می شد، دو دسته صد نفری از یکانیان همواره در ارتش قزلباش و در فوج افشار اورمیه حضور داشتند و دسته ای دیگر از یکانیان نیز در فوج مشهور قره داغ تبریز آماده به خدمت بودند.

در دوره پهلوی به دلایلی یکانیان از حضور در خدمات نظامی در حاشیه می مانند و رویهمرفته دوره پهلوی برای یکانیان دوره خوبی نبوده است. اسناد و مدارک از  بی توجهی دولت وقت، گویای این وضعیت عقب ماندگی می باشد و مخصوصا از سالهای ۱۳۵۰ به بعد با مصادره زمین های خورده مالکی و ییلاق شان توسط جنگلبانی وقت و آزار و اذیت و زندانی برای یکانیان مشکلات عدیده بود و بخاطر همین نارضایتی ها، یکانات در انقلاب ۵۷  از نادر مناطق روستایی بود که با انقلاب همراه شده و بر علیه پهلوی تظاهرات کردند که یکی از دلایل آن چنانکه گفتم مصادره زمین هایشان از طرف دولت بنام ملی شدن اراضی بود و متاسفانه بعد از انقلاب  بجای حل این مشکل دوباره چند برابر شد و منابع طبیعی همان مشکل قبلی را ادامه داده و موجب مشقت و ناراحتی اهالی شده است و اکنون اهالی پیگیر این مشکل از طریق مراجع قانونی می باشند.

سئوال: حضور یکانی ها در آذربایجان غربی و اورمیه از سئوالات اصلی در این گفتگو هست. لطفا در این باره صحبت کنیم؟

رحمان حسین زاده: همانطوری که در سئوال قبلی هم اشاره داشتم حضور یکانیان در اورمیه و در این استان قدمتی بیش از ۵۰۰ ساله و به دوره صفویان باز می گردد. دوره ای که یکانیان در اردوی قزلباش حضور داشتند و در دفاع از میهن و اورمیه رشادت های خویش را نشان داده اند.

یکانی ها در اصل به خاطر طبیعت و محیط نسبتا خشک و کم آبی که داشتند در سالهای دور کم کم از کشاورزی و دامداری فاصله گرفته و به سوی تجارت و بازرگانی روی آوردند.

این افراد قبلا برای کار و تجارت بیشتر به علت نزدیکی سمت شمال ارس به آنسو که در اصطلاح محلی « اوتای » یا «روسیت» می رفتند و لذا می توان گفت پایه گذاری تجارت یکانیان از رفت و آمد آنها به روسیه در دوره قاجار شروع شده است. شهرهایی مانند گنجه، باکو، نخجوان و…. هدف اصلی این فعالیتهای تجاری بود. حتی در دوره حرکت های انقلابی مشروطه در جمهوری آذربایجان و تاسیس کمیته انقلابیون جمهوری آذربایجان نام یکی از یکانی ها بنام میرزا نوراله خان یکانی نیز در تاریخ نگاری ها ثبت شده است.

در سال ۱۳۱۲ که تحولات انقلابی منجر به قطع ارتباط بین دو سوی ارس می شود، موضوع دیپورت ایرانیان مطرح می شود که طی آن خیلی از مهاجران یکانی در آنجا ماندگار می شوند، اما عده ای مجبور به بازگشت می شوند.

وضعیت اقتصادی کشور در اوایل سلطنت پهلوی چندان مناسب نبود و لذا بازرگانانی که از آذربایجان و روسیه برگشته بودند و همچنین با خاتمه تردد کاروان های جاده ابریشم از حوالی و خود یکانات در فکر فعالیت جایگزین بودند.

در سال ۱۳۰۱ یکی از مسئولین دولتی بنام عظیما به یکانات رفته و از اهالی آنجا برای مسقر شدن در دهات خالی غرب آذربایجان که بر اثر شرارت های جیلو وکردها ویران شده بود، دعوت به سکونت می کند. عده ای قابل توج از اهالی به  علی بگلو و اورمیه و دیگر روستاهای خالی از سکنه می آیند و ساکن می شوند و همچنین پس از فاجعه جیلولوق، ارمنی و غائله سیمیتقوها که استان آذربایجان غربی و شهر اورمیه به آرامش رسید، این افراد که تاجر و بازرگان بودند، دسته دسته به دیگر نقاط آذربایجان غربی آمده و کاروبار خود را راه انداختند.

البته لازم می دانم اضافه کنم که در جریان غائله عبیدالله و سیمیتقو نیز یکانیان در اینجا حضور داشتند و مدارکی داریم که در شرارت سیمیتقو ۷۰ نفر از یکانی ها را شهید داده ایم که قبر آنها نیز در کهنه شهر موجود می باشد.

همزمان با دهه ۱۳۲۰ یکانی ها در شهرهای مختلف آذربایجان غربی برای انتخاب شهری مناسب برای تجارت حضور یافته از ماکو گرفته و تا حوالی سردشت و آنسوی مرز عراق و ترکیه، رفت و آمد داشتند.

معامله گران دوره گرد یکانی یا به اصطلاح چرچیها با چهار پایان بین شهرها ، روستا و ایلات عشایر، رفت و آمد کرده و به این طریق امرار معاش می کردند. حتی با خان های مناطق و روستاهای کردنشین نیز ارتباط یافته و با کسب حمایت آنها، اجناس را به آن روستاها برده و احتیاجات شان را برطرف می کردند. بعدها این چرچی‌ها بعد از شناختن این مناطق و بخاطر اجتناب از سختی های رفت و آمد و دوری از خانواده، و مورد اعتماد قرار گرفتن اهالی روستاها، دکان های کوچکی را تهیه کرده و به فروش اجناس در آنجا ادامه دادند. اینکار موجب شد تا در سرمای زمستان به مشکل بر نخورند و به کارو‌پیشه شان نیز ادامه دهند.

بخشی از یکانی ها پس از مدتی رفت و آمد و تجارت ، پیرانشهر یا خانا را به عنوان مرکز فعالیت انتخاب کرده و نتایج این بررسی های میدانی را در روستا و میان اهالی یکان بیان کرده و هم ولایتی ها را برای حضور در پیرانشهر دعوت می کنند که در آن دوره منطقه ای مناسب و بکر برای بازرگانی و اشتغال محسوب می شد.

این کار در جنگ دوم جهانی و حتی در دوره اشغال روس ها نیز ادامه داشته و از این دوره کم کم یکانیان مرکز عمده فعالیتشان را در اورمیه مرکز استان ادامه دادند. بدین ترتیب همسر و فرزندان شان را نیز با خود برده و در اورمیه ساکن می شوند. لذا میتوان گفت از دهه ۱۳۳۰ به بعد شاهد افزایش حضور یکانیان در اورمیه و آذربایجان غربی می باشیم.

در باره علاقه یکانی ها به اورمیه و حس وطن پرستی شان صحبت زیاد است، برای نمونه در زمان جنگ با دشمنان و حملات افراد کریم خان زند که اورمیه در دست محمد قلی خان افشار بود، به اورمیه حمله کرده و کریم خان زند به مدت ۹ ماه این شهر را محاصره می کند. یکانیان در دفاع از اورمیه در این محاصره حضور فعال داشتند که بعدها منجر به صلح می شود. البته یکانی ها در این جنگ متحمل خسارتی زیادی شدند، منجمله عده ای مجبور می شوند املاک خویش در اطراف یکانات و اموالشان را برای هزینه جنگ دفاع از اورمیه بفروشند.

در دست من اسنادی هست که ثابت می کند یکانی ها برای دفاع از اورمیه، اراضی خود را به فروش می رسانند و همچنین در سال ۱۳۵۸کمیته انقلاب را اولین بار در اورمیه ، خوی و سه راه معروف ایواوغلو را جهت حفظ امنیت اهالی تاسیس کردند، لذا واضح می توانم تاکید کنم که ما یکان و اورمیه را از هم جدا نکرده ایم و این شهر را مانند وطن خویش دانسته و در سختی های این شهر در کنار سایر مردم حضور داشته ایم و همیشه خواهیم بود.

سئوال: در این بخش از گفتگویمان، تقاضا دارم درباره حضور و اشتغال یکانیان در اورمیه برایمان توضیح دهید؟

رحمان حسین زاده: یکانیان با توجه به سوابق تاریخی که ذکر شده به مرور زمان و با توجه به تحولات از بخش های نظامی و کشاورزی به سمت بازرگانی و تجارت روی آوردند. البته نباید از استعداد یکانی ها در کارهای اقتصادی و تجاری نیز به سادگی گذشت (همراه با لبخند).

بعد از سالهای ۱۳۳۰ که دولت مرکزی شروع به احداث پادگان در مناطق پیرانشهر، جلدیان و پسوه می کند، حضور یکانی ها در منطقه پیرانشهر یا خانا، افزایش می یابد. حتی بخشی زیادی از کارگرانی از یکان در کار احداث این پادگان‌ها مشارکت داشته اند. بعدها این افراد هسته اصلی تاسیس پیرانشهر را تشکیل می دهند.

پیرانشهر در آن سالها شامل یک جاده و دارای گمرک و مرزبانی و چند ساختمان دولتی … بود که به مرز عراق منتهی می شد. من در مقاله ای تحقیقی تاریخی که به پیرانشهر پرداخته ام چنین نوشته ام: «پیرانشهر؛ جاده ای که شهر شد».

تاسیس پیرانشهر با احداث کاروانسر و قهوه خانه در آنجا بدست یکانی ها و سایر مهاجران شروع شد. بعدها از نقده، میاندوآب و مراغه نیز ساکنانی به آنجا مهاجرت کردند. می توان گفت ۸۰ درصد ساکنین پیرانشهر قبل از انقلاب را تُرک ها تشکیل می دادند که یکانی ها بیشترین تعداد نفوس را شامل می شدند.

همزمان با شروع انقلاب و پس از آن اغتشاشاتی که کردها در منطقه راه انداختند، اغلب ترکها و یکانی ها مجبور به ترک پیرانشهر شده و دسته دسته به اورمیه آمده و ساکن شدند.

این افراد که خانواده ما نیز یکی از آنان هست در انقلاب ، صدمات مالی عمده ای و همچنین جانی را متحمل شدند و اغلب آنها خانه و مغازه شان را رها کرده یا به قیمت ناچیزی به کردها فروخته و به خاطر امنیت جانی شان مجبور به ترک پیرانشهر شدند.

پس از سالهای اولیه انقلاب در دهه ۱۳۶۰ می توان گفت که یکانی ها از نظر تعداد جمعیت به اولین جمعیت پس از اهالی خود اورمیه ای ها تبدیل شدند. پس از یکانی ها می توان به حضور قره داغی ها، ماکویی ها، میاندوابی ها، نقده ای ها، سلماسی ها و … در اورمیه نیز اشاره کرد.

سئوال: در ادامه سئوالات مان می خواستم درباره تشکل های یکانیان در اورمیه و اینکه جمعیت آنها چقدر بوده و به چه میزانی همبستگی دارند و نیز شخصیت های مشهورشان اشاره نمایید؟

رحمان حسین زاده: درباره جمعیت یکانیان در اورمیه متأسفانه آمار دقیقی در دست نیست اما با تخمین های بنده می توان گفت حدود ۱۵ درصد جمعیت شهر را یکانی ها تشکیل می دهند.

درباره اتحاد و همبستگی هم که اشاره داشتید، با توجه به اینکه یکانی ها افرادی متعصب، متحد و غیرتمند هستند، موجب شده تا در برابر مسائل و پیش آمدهای سخت، برابری و اتحاد خوبی داشته باشند و در غربت بتوانند در کنار هم زندگی کرده و هم خودشان رشد کرده و هم منطقه زندگی شان را ترقی داده و آباد کنند.

یکانیان از نظر سیاسی در اورمیه وزنه قابل توجه ی می باشند و در انتخابات مجلس، ریاست جمهوری و شورای شهر و.. در نتایج انتخابات تعیین کننده می باشند.

درباره شخصیت های سیاسی یکان افرادی چندی هستند و همچنین می توان به حجت‌الاسلام ذاکر نماینده فعلی اورمیه در مجلس شورای اسلامی اشاره کرد. قبل از وی نیز می توان به دکتر بهادری از یکانی ها در کسوت نمایندگی مجلس اشاره کرد.

همچنین در عرصه فرهنگ و هنر ما شاعران و هنرمندانی قابل توجه ی داریم و در بین ادارات و وزارتخانه ها هم افراد شاخصی داریم که اسامی آنها را به یاد ندارم و همچنین یکانی ها فرهنگ دوست و پایبند به آداب و رسوم اجدادی خویش هستند. در بین یکانیان روزنامه نگار ، نویسنده ، رومان نویس ، تاریخ نگار و.. هم می باشند و عده ای از  اهالی یکانی اورمیه در کارهای فرهنگی فعال می باشند. اینها با برگزاری مراسم شعر و ادبیات و تشویق جوانان به فرهنگ ترکی که معمولا در خانه ها برگزار می شود و همچنین اهدای کتاب به مناسبت های مختلف و فعالیت های خیر خواهانه دیگر فعال می باشند. همچنین در زمینه ورزش مانند رشته های رزمی ،کوهنوردی ، فوتبال و دیگر ورزشها که در بعضی از ورزش ها موفقیت های خوبی داشته و صاحب مدال نیز شده اند.

در اورمیه یکانی ها انجمن ها یا محفل های متفاوتی دارند که بیشتر با روستاهای زادگاهشان در ارتباط هست. برای نمونه بنده که اهل یوخاری یکان هستم انجمنی در اورمیه از اهالی شاخص این روستا داریم که همان ادامه سیستم سنتی و قدیمی  ریش سفیدان (آغ سقل) بصورت عرفی می باشد که در مناسبت ها و زمان هایی که مورد نیاز باشد گردهم آمده و تصمیماتی می گیریم. نمایندگان یکان علیا در امور اهالی به تعداد ۶ نفرانتخاب شده و دارای دفتر کار و یا جلسه نیز می باشد که اینجانب هم به عنوان معتمد و مطلع از وضعیت اهالی کار، دبیری را بر عهده دارم که جمع بندی اسناد و نوشتن و.. همراه با نمایندگان اهالی در خدمت هم ولایتی ها هستم.

در اورمیه بیشترین جمعیت یکانیان در شغل های دیگر مشغول هستند و تعداد قابل توجه کم درآمد هم در این میان هستند و همچنین افراد خیری داریم که در مورد لزوم به خانواده های فقیر یکانی در اورمیه کمک می کنند و برخی نیازهای روستائیان یکانات را هم تهیه کرده و ساختن چندین باب مدرسه و هزینه های مدارس و مساجد و تازگی ها احداث جاده ی بین مزارع و.. نیز در آن مناطق محروم را بر عهده داشته اند.

فعالیت انجمن همچنین در مواردی که گاهی اختلافی بین یکانی ها اتفاق می افتد سعی می کنند تا با پادرمیانی و وساطت بدون حضور طرفین در دادگاه و شکایت، اختلافات شان را با روش های سنتی  و مصلحت آمیز حل و فصل نمایندکه خود نقش قابل توجه ی در حل مشکلات اهالی دارد.

در ادامه سئوال شما باید بگویم که بیشتر یکانی های ساکن در اورمیه در کار تجارت و بازرگانی هستند و حتی منطقه ای در بازار تاریخی اورمیه بنام یکان بازاری شناخته می شود. در کنار اینها عده ای به کارهای تولیدی مشغول شده و کارخانه هم دارند. همچنین در ادارات و سازمانهای مختلف اورمیه نیز در سطوح مختلف اداری حضور داشته و با توجه به سوابق موجود افرادی پاکدست هستند که تاکنون تخلفی از آنها دیده نشده است. عده ای نیز متخصص در لباس پزشک، مهندس، وکیل و موارد دیگر داریم که در کسوت خویش در حال خدمت به هموطنان در شهر زیبای اورمیه می باشند.

و در پایان امیدوارم که یکانی ها همیشه و در همه عرصه ها با فعال بودن شان، دین خود را به کشور و مخصوصا اورمیه بخاطر وضعیت خاصش ادا کرده و می کنند و همیشه خواهند کرد.

از جنابعالی که در تهیه این مصاحبه زحماتی را متقبل شدید و در نشر آگاهی اهالی تلاش مستمری را دارید، تشکر  می کنم.

 ” گفتگو از کمال الدین نیک رفتار خیابانی “