جولان ولنگاری در فضای مجازی

به گزارش پایگاه خبری قارتال نیوز، علی مصاحب‌طلب، کارشناس رسمی قوه قضائیه در جرائم سایبری، روز یکشنبه ۲۱ آذر ماه ۱۴۰۰، با حضور در دفتر پایگاه خبری قارتال نیوز، پاسخگوی سوالات خبرنگاران این مجموعه بودند که در ادامه می‌توانید این مصاحبه را بخوانید:

۱ _ آقای مصاحب‌طلب با تشکر از حضور شما، به عنوان اولین سوال لطفا یک بیوگرافی کامل از خود بفرمایید.

عرض سلام و ادب دارم خدمت شما و مجموعه پایگاه خبری قارتال نیوز، بنده علی مصاحب‌طلب، متولد ۱۳۵۳ در ارومیه هستم که دیپلم خود را در ارومیه اخذ کرده، سپس در تهران و خارج از کشور ادامه تحصیل داده‌ام، دکترای تکنولوژی آموزشی از ترکیه، دانش‌آموخته دکترای مدیریت آموزش عالی از دانشگاه ارومیه، مهندسی نرم‌افزار از تهران و کارشناسی ارشد سیستم‌های اطلاعاتی را از دانشگاه باکو دریافت کرده‌ام و درحال حاضر عضو هیات علمی دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای کشور، دانشگاه قاضی طباطبایی ارومیه و مدیرگروه رشته‌های برق، الکترونیک و کامپیوتر هستم.

۲ _ لطفا برای آشنایی هرچه بیشتر خوانندگان این مصاحبه، مقدمه‌ای از شبکه و مفهوم اینترنت را بیان کنید.

در بحث سیستم‌های کامپیوتری و دستگاههای الکترونیکی ابتدا فرهنگ استفاده از آن مجموعه حاکم بوده و پس از آن باید اقدام به استفاده از این شبکه کنیم، شبکه لزوما مجموعه زیادی از سیستم‌های الکترونیکی نبوده و ارتباط بیش از یک سیستم الکترونیکی به یکدیگر شبکه را تشکیل می‌دهد که شبکه زیرساخت‌ها و انواع مختلفی دارد، به عنوان مثال گر کشورهای مختلف به یکدیگر وصل شوند، اصطلاحا به آن اینترنت گفته می‌شود که در واقع به معنای شبکه‌های بین‌المللی است که یک مفهوم فیزیکی نداشته و در همه‌جا وجود دارد.

۳ _ فضای مجازی و سایبری به چه معناست؟ آیا با هم تفاوت دارند؟

یکی از مسائل بسیار مهم که گاها متخصصین امور نیز آن را اشتباه می‌گیرند، فضای مجازی و سایبری است، فضای مجازی هر آن چیزی است که در فضای فیزیکی واقعی داریم، اما از تجهیزات الکترونیکی تحت عنوان فضای مجازی استفاده شده است، اما فضای سایبری در واقع موجب اعمال اتفاقاتی در زندگی روزمره و در نهادهای مختلف می‌شود، به‌عنوان مثال اگر حملات و دخل و تصرفی در سیستم‌های مجازی نهادها رخ دهد، در واقع گفته می‌شود فضا سایبری شده است، همچنین فضای سایبری دارای پلیس برای رسیدگی بوده، اما فضای مجازی دارای پلیس نیست، به‌عبارت دیگر فضای مجازی زیرساختی است که حمله سایبری در آن اتفاق می‌افتد.

۴ _ امنیت در حوزه فضای مجازی به چه معنا بوده و میزان آن چقدر است؟

امنیت در هر محیطی برای ما مهم است، همان‌گونه که در هنگام ترک محل کار یا خانه مسائل امنیتی را رعایت می‌کنیم، این مساله را باید در رابطه با فضای مجازی و سایبری نیز مورد توجه قرار دهیم، هرچه میزان سطوح امنیتی بالاتر باشد، قطعا کمتر دچار مشکل خواهیم شد، در مساله امنیت فضای مجازی باید به نکاتی همچون نام کاربری و رمز ورود دقت کنیم، ولی با این‌حال امنیت در فضای مجازی به‌ هیچ عنوان صددرصد نبوده و برای بالا بردن ضریب امنیت، باید تعداد سطوح امنیتی را افزایش دهیم.

۵ _ برای تامین امنیت در فضای مجازی باید چه اقداماتی انجام دهیم؟

زمانی که هر اپلیکیشنی را در تلفن همراه یا سیستم الکترونیکی خود نصب می‌کنیم، اجازه‌هایی برای آن برنامه صادر می‌کنیم که می‌تواند به‌راحتی به بسیاری از امکانات تلفن همراه و سیستم ما همچون دوربین، میکروفون و غیره دسترسی داشته باشد و از این‌رو لزومی ندارد سیستم‌‌های خود را به انباره‌ای از اپلیکیشن‌ها تبدیل کنیم و ما باید به این آگاهی و فرهنگ برسیم که نیازی نیست هر برنامه‌ای را در سیستم‌های خود داشته باشیم.

۶ _ نفوذگران چه کسانی هستند؟

هکرها در واقع همان نفوذگر هستند، اما هکرهایی که به‌دنبال تخریب هستند، کرکر بوده که درواقع با عنوان نفوذگر بد شناخته می‌شوند که هکرهای کلاه سیاه،‌ کرکر هستند که کارهای خطرناک انجام می‌دهند، به عنوان مثال در سیستم نفوذ کرده، ایجاد مشکل می‌کنند و در نهایت قصد اخاذی دارند، اما هکرهای کلاه سفید افرادی متخصص و متعهد هستند که وارد سیستم‌های کامپیوتری شده و اشکلات آن را رفع می‌کنند، هکرهای کلاه صورتی‌ نیز کارهای عجیب و مضحک انجام می‌دهند و در نهایت هکرهای کلاه خاکستری را داریم که گاها همانند کلاه سیاه‌ها و گاها مانند کلاه صورتی‌ها عمل می‌کنند.

۷ _ هدف اصلی نفوذگران چیست و اطلاعات ما چه میزان برای نفوذگران مهم است؟

هدف اصلی نفوذگران، برداشت اطلاعات است، چراکه اکنون در عصر انفجار اطلاعات قرار داریم و افشای اطلاعات یکی از اقداماتی است که برخی در راستای درآمدزایی از طریق فروش این اطلاعات استفاده می‌کنند، شاید برخی متوجه این موضوع نباشند، ولی در تلفن همراه و سیستم تمامی افراد، اطلاعات بسیار زیادی وجود دارد و کسی نمی‌تواند با اطمینان بگوید که من هیچ اطلاعاتی در سیستم الکترونیکی خود ندارم، اطلاعات هر شخص در مکان و زمان خود اهمیت دارد.

۸ _ چه توصیه‌های امنیتی برای کاربران فضای مجازی دارید؟

توصیه من به کاربران فضای مجازی این است که به هر صفحه و کانالی در فضای مجازی به‌خصوص در خریدهای اینترنتی اعتماد نکنند، مسئولیت هر آن‌چه در فضای مجازی برای کاربر رخ می‌دهد، بر عهده خود کاربر است، حتی هر لایک و فوروارد در فضای مجازی به منزله این بوده که کاربر آن مطلب را تایید می‌کند که این می‌تواند زمینه شکایت را فراهم کرده که کاربران باید به این مساله مهم توجه داشته باشند، حتی هر گروهی که در شبکه‌های مجازی تشکیل می‌شود، مدیر آن گروه مسئول تمامی مطالبی است که در گروه منتشر می‌شود و این نشان‌دهنده این است که فضای مجازی اکنون بسیار خطرناک‌تر از فضای فیزیکی است.

۹ _ نظر شما در رابطه با اجرای طرح صیانت از فضای مجازی که از سوی مجلس شورای اسلامی مطرح شده است، چیست؟

به نظر شخصی بنده، ما باید ابتدا روی فرهنگ جامعه و فرهنگ سازمانی نهادهای مختلف در استفاده از فضای مجازی کار کنیم، فضای مجازی و ابزارآلات آن باید باشند، چه ما بخواهیم و چه نخواهیم، اما باید محدودیت‌های خاصی نیز برای آن در نظر گرفته شود، قطعا طرح صیانت در راستای ایجاد قوانین و امنیت هرچه بیشتر بوده، اما برای اجرای این طرح، نمایندگان مجلس باید از متخصصان امور راهنمایی بگیرند.

۱۰ _ در برخی از کشورها محدودیت‌هایی برای استفاده افراد زیر سن قانونی از اینترنت وجود دارد که متاسفانه این مساله مهم در کشور ما اجرا نمی‌شود، به نظر شما این مساله چه مشکلاتی را به بار آورده است؟

بله کاملا صحیح می‌فرمایید، متاسفانه در کشور ما محدودیتی در فضای مجازی برای سنین مختلف وجود ندارد، درحالی‌که در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان، حتی سیم‌کارت‌ها نیز با توجه به سن و شغل افراد توزیع می‌شود، ولی ما شاهد این هستیم که در داخل کشور هر فردی به‌راحتی می‌تواند برای خود سیم‌کارت تهیه کند، متاسفانه اکنون یک کودک ۱۰ ساله نیز به‌خوبی با فیلترشکن آشنایی دارد که این امر می‌تواند موجب بروز بسیاری از آسیب‌های اجتماعی جبران‌ناپذیر از سنین کودکی شود، چرا که فیلترشکن همچون تونلی بوده که دروازه‌ای به‌روی دنیایی از اطلاعات از سراسر جهان می‌گشاید، متاسفانه باید گفت ولنگاری در فضای مجازی بسیار زیاد بوده و صاحب خاصی ندارد و هر کاربر و به‌خصوص خانواده‌ها باید خود بر این فضا نظارت داشته باشند و در این راستا خانواده‌ها می‌توانند با نصب برنامه‌هایی، تلفن همراه فرزندان خود را کنترل کنند.

ممنون از اینکه وقت گرانبهای خود را در اختیار ما قرار داده و این مصاحبه مفید و خواندنی را رقم زدید، با آرزوی موفقیت برای شما.