ارومیه، از دیرینه زمان تا امروز / نام میادین،خیابانها، محلات و کوی های مهم و قدیمی ارومیه

به گزارش پایگاه خبری قارتال نیوز، بنا به نقشه ای که دایره ی جغرافیایی ستاد ارتش در سال ۱۳۳۰ (ه.ش)، منتشر کرده با اسامی خیابان های آن زمان رقم ۷۴به چشم می خورد.

۱- خیابان پهلوی  [ امام حالیه ]

۲- خیابان شاهپور  [ مطهری حالیه]

۳- خیابان نادری  [ طالقانی حالیه ]

۴- خیابان فردوس یا زنگنه مصدق  [ کاشانی حالیه ]

۵- خیابان داریوش [ منتظری حالیه ]

۶- خیابان گلشن یا شاه بختی [ امینی حالیه ]

۷- میدان ایالت یا سپه  [ میدان انقلاب حالیه ]

۸- میدان شاپور [ میدان شهدا حالیه ]

۹- کوچه توپراق قلعه [ مدنی حالیه ]

۱۰- کوچه نوری

۱۱- کوچه علی گورگه

۱۲- محله علی گورگه ( گرگ هنوز در محاوره آذربایجان معمول است ” گورگه باران دیده به عنوان شخصی که سرد و گرم روزگار را چشیده انسان مدیر و مآل اندیش را گویند. ”

۱۳ محله یدی درمان  [ هفت آسیاب ]

۱۴- کوچه بدن ( منظور از بدن دیوار قطور که به عنوان حافظ قلعه و شهر تعبیه شده بود و پیرامون این حصار خندق قرار داشت )

۱۵- کوچه خندق [ خیابان حافظ حالیه ]

۱۶- کوچه بدن عسکرخان

۱۷- کوچه مریم (یکی از گوی های مسیحی نشین)

۱۸- کوچه سیدعباس

۱۹- کوچه مسجد جامع

۲۰- کوچه کلیسا

۲۱- کوچه عسکرخان (از نخستین رجال سیاسی ایران عصر قاجار و در نظامی گری نیز بدرجه سرتیپی نایل شده بود)

۲۲- دربند حاج ذوالفقار

۲۳- کوچه باغ ملی

۲۴- باغ دلگشا (قره صندوق سابق)

۲۵- کوچه اقبال ( بخاطر این که باغ و خانه اقبال الدوله در این محل بود)

۲۶- کوچه تلفن خانه

۲۷- کوچه سیروس (مدنی حالیه قبلاً نامش سیروس بود که اسم کوچه را به خیابان اطلاق کردند)

-۲۸ خیابان طرزی (بنام شاعر مشهور عصر صفوی)

۲۹- خیابان خیام

۳۰- کوچه سید حسین

۳۱- کوچه آقا مراد

۳۲- دربند سید جواد

۳۳- کوچه چاه

۳۴- کوچه دروازه (نزدیکی به دروازه مشهد یا بالو)

۳۵- کوچه عربباغی

کوچه نایب عسگر (عسکر)

۳۷- دربند بنا آباد

کو چه صغیر چی ها (درست آن کوچه ساغر چی ها است)

۳۹- مسجد میرزا حسین آقا

۴۰- گمرک در دوره قاجار به مال التجاره بخصوص بشکه های نفت باکو از طریق دروازه مشهد در این محل تخلیه می شد )

۴۱- کوچه خطیب ( بنام جناب میرزا عبدالله خطیب ولایت از اولاد شیخ ابوبکر عارف مشهور)

۴۲- نجار خانه

۴۳- کوچه نظم السلطنه (افشار) – بنام محمد حسنخان امیر نظمی افشار مشهور به امیر تومان با لقب حاج نظم السلطنه

۴۴- کوچه خطیبی

۴۵- کوچه شیشه گرخانه – این کوی بنام استاد آقاقلی شیشه گر است. هنر وی کاشیگری بوده و امروزه در مساجد سردار و مناره آثار وی همچنان باقی است.

۴۶- سرای شجاع الدوله (بهترین کاروانسرای شهر جهت مهمان پذیری – تلگرافخانه نیز در آنجا دایر بود)

۴۷- کوچه نهری

۴۸ – کوچه خانباباخان ( از رجال ارومی در عص ناصرالدین شاه در حال حاضر تصویری از وی در سال ذ۱۲۰۷ (ه.ش) برداشته شده موجود است )

۴۹ – کوچه شهربانی

۵۰- کوچه راسته غلامخان _ که عمدتاً کفش دوزان شهر در این راسته به کفش دوزی استغال داشتند . از رجال عصر قاجاریه

۵۱- کوچه قبرستان جارجی باشی – نام حاج محمد کریم بیگ جارجی باشی از بزرگان افشار . فرزند وی عبداللطیف  سر دسته فوج در ارامنه و مختارای ارومیه بود که توسط سرهنگ دروویل به دستور  عباس میرزا در ارومیه تعلیم دیده  می شدند .

۵۲- کوچه بدن

۵۳- کوچه نظر باغی ( امروزه خیابان دانش (کشتگر) در این محل احداث شده است)

۵۴- کوچه مسجد بازار باش ( اصلش بازار بخش است )

۵۵- کوچه مسجد عبدالمحمد

۵۶- کوچه موئد لشکر

۵۷- کوچه دایی

۵۷- کوچه جلال

۵۹- کوچه دوه چی (شتربان)

۶۰- کوه کوره ها

۶۱- دربند کربلایی عباد

۶۲- کوچه مسجد حاجی بلال

۶۳- کوچه حاجی رسول

۶۴- کوچه پشت قپان

۶۵- کوچه ریسمان بافان

۶۶- کوچه نخودچی

۶۷-کوچه حسین آباد

۶۸- کوچه تازه داداش

۶۹- کوچه عاشق پاشا

۷۰- کوچه سنی لر ( کوچه ای که به ترک زبانان شافعی تعلق دارد)

۷۱- کوچه کربلای چراغ

۷۲- کوچه هزاران

۷۳- کوچه رنجبران

۷۴- کوچه شورشورا ( یکی از شاخص های قنات ارومیه در این منطقه که بخشی از آن بنام آغ داش مشهور است از اختلاف ارتفاع آب به این نام مشهور شده است )

۷۵- کوچه گونیلی

لازم به یادآوری است در تقسیم بندی محلات ارومیه بسیاری از مسائل مهم اجتماعی در آن ها راعیت شده است .مثلاً در هر محله اعیانی سرای داشت که رابط میان ساکنان آن محل با والیان و سایر مجریان امور شهری بودند. همین موضوع باعث شده بود که فخر فروشی بین محلات زدوده شده و یک نوع تسامح و خرد ورزی خاصی در این رده بندی دیده میشد و به عنوان مثال اتحادیه، مشیرالتجار، ضرغام المک، نظم السلطنه دیرگان که هر کدام در یکی از محلات ارومیه سکنی داشتند .

منطقه اَرشلو :

این نام یادآور یکی از سران بزرگ طایفه افشارها به شمار می رود. از آنجا که تیره ی افشارها در کنار ورارود (جیحون) یا امودریا یا آمویه همان اکسوس تاریخی است و خود را منسوب به آرش تیرانداز افسانه ای میدانند. گفتنی است از گذشته های دور، بسیاری از بزرگان چون بهرام چوبین و از سلسله ها اشکانیان نام خود را با نام «آرش» پیوند زده اند. به طوری که فردوسی درباره اشکانیان چنین می سر آید:

باشد.

آغار

بزرگان که از تخم آرش بٌدند / دلیر و سبکسار و سرکش بٌدند.

انجام :

چو بر تخت شان شاد بنشاندند / ملوک طوایف همی خواندند؟

همچنان است که بهرام چوبین برای مبارزه با ساسانیان خود را از فرزندان و دلاوران چون آرش و میلاد می دانست.

من از تخمه نامور آرشم / چو جنگ آورم آتش سرکشم

نبیره جهانجوی گرگین منم / همان آتش تیز برزین منم

بدین لحاظ شاید ارومیه تنها شهری است در ایران که نام و آرش و اسطوره ملی ایران را در خود نگهداری و ثبت کرده باشد .

برشی از کتاب ” ارومیه، از دیرینه تا امروز ” بخش هویت تاریخی