نقش آفرینان انتخابات در ایران

طبق قانون اساسی و قوانین موضوعه، ساختار انتخابات در ایران ویژگی خاص خود را دارد که در ذیل به نقش آفرینان کلیدی انتخابات در ایران اشاره می‌شود:
۱- سازمان‌های اجرایی و نظارتی انتخابات
در نظام جمهوری اسلامی ایران، مسئولیت اجرای انتخابات ریاست جمهوری و حسن جریان انتخابات با وزارت کشور است؛ و نظارت بر انتخابات بر عهده شورای نگهبان می‌باشد، بدین ترتیب هیچ سازمان و وزارتخانه دیگری غیر از آن دو مجاز به دخالت در امر انتخابات یا اعزام مامور یا بازرس نیستند.

برگزاری هر انتخابات در ایران دارای ۶ مرحله مهم و اساسی می‌باشد: تشکیل هیئت اجرایی_ ثبت نام داوطلبان_ بررسی صلاحیت داوطلبان_ فعالیت تبلیغی نامزدها_ اخذ رای و شمارش آرا_ و رسیدگی به شکایات.
عوامل اجرایی به همه افراد یا تشکیلاتی گفته می‌شود هر یک به شکلی در صحنه برگزاری انتخابات حضور دارند و نقش اصلی مستقیم در امور اجرایی آن را عهده‌دار هستند.

۲- احزاب و گروه‌های سیاسی
احزاب رسمی پدیده جدید در ایران است و بیشتر گروه‌های محافظه کار ترجیح می‌دهند از طریق گروه‌های فشار سیاسی کار کنند. اغلب احزاب سیاسی قبل از انتخابات ائتلاف‌هایی را تشکیل می‌دهند و بلافاصله بعد از آن به مسیر گروهی خود باز می‌گردند.

۳- مقامات یا نهادهای انتخاب شونده
ساختار انتخابات در ایران از دو روش عمده بهره می‌گیرد: ۱) انتخابات مستقیم که در انتخاب اعضای مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان رهبری، اعضای شوراهای اسلامی شهر و روستا اعمال می‌شود ۲)انتخابات غیر مستقیم که برای انتخاب مقام رهبری در نظر گرفته شده است.

۴- شوراهای اسلامی کشوری
بر طبق اصل ۷ قانون اساسی شوراها از ارکان تصمیم گیری و اداره امور کشورند. به موجب اصل ۱۰۰ برای پیشبرد سریع برنامه‌های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم با توجه به مقتضایات محلی اداره امور هر روستا، بخش، شهر، شهرستان استان با نظارت شورایی که اعضای آن را مردم همان محل انتخاب می‌کنند، صورت می‌گیرد. بنابراین، باید گفت شوراهای اسلامی کشوری در حوزه سیاسی نقش آفرین هستند. سطوح شوراهای اسلامی کشوری عبارتند از: ده، بخش، شهر، شهرستان، استان و شورای عالی استان‌ها.