آینده خیابان امام ارومیه را چگونه تصور می کنید؟

خیابان امام در سال ۱۳۰۷ توسط بلدیه شهر شروع به احداث شده و طول آن کمی بیش از یک کیلومتر و حدود ۱۱۰۰ می باشد. عرض آن نیز ۲۴ متر می باشد که ۸ متر در طرفین به پیاده روها اختصاص یافته و بخش ماشین رو هم ۱۶ متر را شامل می شود.

همچنین سایر ویژگی های خیابان امام عبارتند از: دارا بودن ۴۴۰ فروشگاه- ۱۸ پاساژ و بازار قدیمی شهر که در مجموع حدود ۱۵۰۰ فروشگاه و مغازه در حاشیه آن- تعداد ۱۴ شعبه بانک- ۳ مسجد تاریخی با اسامی سردار، یوردشاهی و آقا علی اشرف- ۲ بیمارستان بنام های صولت و شفا- ۲ سینمای تربیت و ایران- ۴ پارکینگ خودروهای شخصی- ۱۸ دکه روزنامه فروشی- ادارات آموزش و پرورش- معاونت گردشگری میراث فرهنگی- شرکت مخابرات- سازمان تبلیغات اسلامی- مدرسه تاریخی ۲۲ بهمن و دفتر سرپرستی روزنامه های اطلاعات و کیهان.

نگاهی به تاریخچه خیابان امام ارومیه

در وبلاگ مربوط به بنیاد ایران شناسی شعبه آذربایجان غربی درباره تاریخچه احداث خیابان امام نوشته شده که «احداث خیابان امام یا پهلوی سابق در سال ۱۳۰۷ شمسی توسط اداره بلدیه شهر ارومیه در دستور کار قرار گرفت. این خیابان که شهر را از شرق به غرب تقسیم می کرد توسط معمار بومی بنام مشهدی محمدحسین معمار معروف به ملا اوستا احداث گردید. ملا اوستا با وجود اینکه سواد آکادمیک و کلاسیک نداشت ولی خیابان را به طور ماهرانه ایجاد کرد. در مسیر این خیابان جدید ارومیه بازار و  در مدخل بازار تکیه بزرگی با ساختمان های متناسب و حیاط نسبتاً بزرگی بنام مقبره وجود داشت که در زمان خیابان کشی ویران گردید. این خیابان در سال ۱۳۱۰ تکمیل شد. بلدیه ارومیه در سال ۱۳۱۲ نقشه شهر و خیابان های ایجاد شده را ترسیم کرد.»

پرویز عقل مند نیز در کتاب «ارومیه از دیرینه زمان تا امروز» درباره تاریخچه احداث خیابان امام می نویسد: احداث خیابان امام کنونی (پهلوی سابق) در سال ۱۳۰۶ هجری شمسی شروع شده بود که بعد از چندین سال در ۱۳۱۰ به پایان می رسد. حاج آقا اندرز بخش معمار درباره آمد و شد در خیابان امام کنونی در دهه سی و چهل چنین می گوید: استفاده از وسایل آمد و شد بویژه در شهرهای جدید در خیابان ها برای حمل و نقل مسافر درشکه بود که به فایتون معروف بودند و هر روز بر تعداد آنان در ارومیه افزوده می شد بطوری که در سال ۱۳۲۷ شمسی تعداد درشکه های شهر ارومیه به یکصد عدد بالغ می شدند. ولی با جایگزین شدن تاکسی و اتوبوس تدریجا از تعداد درشکه ها کاسته شد و در اوایل دهه ۴۰ تک و توکی از درشکه ها در سطح شهر آمد و شد داشتند. تعدادی از این درشکه ها از دم بازار تا بازار حلبی سازان به نوبت می ایستادند.

وحید بهرامی در مقاله « تاثیر زمان بر رفتار شهروندان؛ مطالعه موردی: خیابان امام ارومیه» درباره این خیابان می نویسد: خیابان امام خمینی در حدفاصل بین میدان ولایت فقیه و خیابان سربازان گمنام قرار دارد. خیابان امام خمینی ارومیه به واسطه وجود تک بناها، مدارس تاریخی و سایت تاریخی پادگان لشگر با ۹۵ هکتار فضای خدماتی و باز، به عنوان یکی از خیابان های مهم ارومیه محسوب می شود. همچنین خیابان امام یکی از خیابان های مهم و پرتردد ارومیه است. سرتاسر خیابان را کاربری های تجاری شکل می دهند. وجود کاربری های مهم اداری و آموزشی و چند بنای تاریخی به این خیابان چهره ویژه ای بخشیده است.

آینده خیابان امام چگونه خواهد بود؟

خیابان امام با توجه به اینکه شرق و غرب شهر را به هم متصل می کند دارای بار ترافیکی بالایی می باشد. همچنین با گسترش کسب و کارهای فروشگاهی- وجود بازار سرپوشیده قدیمی و افزایش دستفروشان، خیابان امام از لحاظ حضور شهروندان و گردشگران نیز مورد توجه فراوانی بوده و در بعضی ساعات عصر نمی توان از پیاده روهای آن نیز عبور کرد.

سئوالی که امروز می توان درباره خیابان امام مطرح کرد این هست که آیا خیابانی که حدود صد سال گذشته با عرض حدود ۲۴ متر و طول یک کیلومتر احداث شده جوابگوی نیاز امروز شهروندان ارومیه ای هست یا خیر؟ و سئوال بعدی هم این هست که بنظر شما با شرایط فعلی صد سال بعد خیابان امام در چه وضعیتی خواهد بود؟

متاسفانه سازمان های مسئول در این حوزه مانند استانداری- شهرداری- شورای شهر و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز تاکنون برنامه ای برای ساماندهی خیابان امام نداشته و کاملا منفعلانه عمل کرده اند که همین موجب شده تا خیابان امام با قدمتی نزدیک به یکصد سال به مکانی با ترافیک قفل شده و بناها و مغازه های رنگ و رو رفته در مرکز شهر تبدیل شود!

خیابانی که زمانی دارای تعدادی کتابفروشی، محصولات صنایع دستی و فرهنگی با کارکرد جذب توریست داشت، در دو سال اخیر هم نه تنها این نوع فروشگاه ها را از دست داده بلکه بر تعداد طلافروشی های آن به نحو محسوسی اضافه شده است.

خیابانی که سالها قبل طرح پیاده راه شدن آن و راه اندازی تراموا در آن مطرح شده بود اما به عللی به اجرا درنیامد!

خیابانی که در دو سمت آن می توان از فضاهای موجود برای احداث پارکینگ بهره جسته و خود خیابان را کاملا به پیاده راهی مدرن تبدیل نمود.

با در نظر گرفتن چنین وضعیتی می توان تخمین زد که بعد از چند سال اغلب فروشگاه های خیابان امام به طلافروشی تبدیل شده و مرکز عرضه طلا و جواهرات و دلار و سایر اجناس دلالی گردد.

در خاتمه امید هست با تدبیر شورای شهر و شهرداری، خیابان امام هر چه زودتر به پیاده راهی همراه با تراموای تبدیل شده و به مکانی برای جذب گردشگر تبدیل شود تا به خیابانی با هویت طلافروشی و دلار فروشی

القصه برای اخذ تصمیمات بزرگ نیاز به اشخاصی بزرگ با تفکرات آینده نگرانه هست….

گزارشی از کمال الدین نیک رفتار خیابانی