حب وطن، بغض نان

به گزارش پایگاه خبری قارتال نیوز، «لااقسم به هذا البلد» خداوند رحمان به شهری که محمد مصطفی در آن سکنا دارد ، سوگند می خورد و در مصحف شریف《اَنِ اقتُلُوا اَنفُسَکَم اَوِ اخرُجُوا مِن دِیَارِکُم》، راندن بندگان را از مسکن مألوف خود با کشتن ایشان برابر می‌داند .

اما قهر مهیب فقر ، جوان آذربایجانی را به قعر عزلت و افسردگی در غربت می‌کشد و شمع جوانی او را همراه با آرزوهایش می‌کشد و او را در ، دربه‌دری و آوارگی تهران و شهرهای بزرگ ، پیر می‌کند.

مهاجرت و دوری از وطن و خانواده آن هم اگر به جبر روزگار باشد نه به اختیار ، نه تنها جغرافیا و زیست بیرونی فرد، بلکه روح و روان و خوی او را دگرگون می‌سازد . تجربه غروب‌های غریب ، غم جانکاهی از فقدان و تهی شدن است که نیروی حیات وشعله زندگی را خاموش می‌کند . غمی سنگین‌تر از غروب جمعه در مغرب غربت ، منتظر جوان آذربایجان‌غربی است تا قامت رشیدش را دو تا کند .

آذربایجان‌غربی، متاسفانه در طول تاریخ معاصر ، جز فقر و بیکاری نصیبی از ظرفیت‌ها و نعمت‌های فراوانی که دست آسمان بر خاک گوهربارش ، نثار کرده نداشته است و جوان‌اش همیشه کوله بار حسرت برخورداری از حداقل‌های زندگی را به خاک غربت کشیده‌است .

آذربایجان‌غربی در حالی بارها از لحاظ فلاکت، تورم و بیکاری در رتبه‌های اول کشور، جای گرفته است که جز شهادت مرزبانان غیور جوان‌اش به دست تروریست‌های پژاک ، طرفی از ظرفیت یکهزار کیلومتر مرز مشترک آبی و خاکی با کشورهای عراق ، آذربایجان و ترکیه نبسته است .

پتانسیل‌های بخش کشاورزی، صنعت و معدن ، آنهم معادن طلایی که می‌توان سرتا پای آذربایجان را با آن طلا گرفت و داشتن ظرفیت‌های بی بدیل در گردشگری، در اختیار داشتن دروازه تجارت با اروپا ، مبادی ورود و خـروج مرزی پلدشت، بازرگان، سِرو، رازی و پیرانشهر و بهره‌مندی از ۷ بازارچه و ۹ گمرک در مرز مشترک با کشورهای مذکور، عبور تنها راه ترانزیتی جاده‌ای و راه‌آهن کشور به ترکیه و اتحادیه اروپا از ایران و استقرار بر روی کریدور شرقی – غربی، عبور خط لوله گاز ایران – ترکیه – اروپا از آن برای صدور و تزانزیت نفت و گاز، وجود فرودگاه بین‌المللی ارومیه و فرودگاه خوی و فرودگاه ماکو، وجود منطقه آزاد تجاری – صنعتی ماکو، منطقه ویژه اقتصادی سلماس و سِرو و دهها امکانات خدادادی دیگر که تنها بخشی از مواهب استانی است که غالبا در بدترین شرایط اقتصادی از لحاظ فلاکت، تورم و بیکاری قرار داشته است!

*مهاجرت و عوامل مؤثّر بر آن در آذربایجان غربی

زینب کاوه فیروز ، استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه خوارزمی با مطرح کردن موضوع مهاجرت و پیامدهای آن در سال‌های اخیر مقاله‌ای تحت عنوان «مطالعه جریان‌های مهاجرتی و عوامل مؤثّر بر آن در آذربایجان غربی» نوشته و با نگاه به این موضوع به عنوان یکی از مسائل مهمّ اجتماعی و جمعیّتی در ایران می نویسد : استان آذربایجان‌غربی در چند دهه گذشته به دلیل تغییر در شرایط اقتصادی و اجتماعی، ویژگی‌های جغرافیایی و رشد طبیعی جمعیّت، همواره با تغییرات و تحوّلات جمعیّتی همراه بوده است.

وی با بررسی چند دهه آمار جابجایی جمعیتی در آذربایجان‌غربی ادامه می‌دهد: استان آذربایجان‌غربی در سرشماری سال ۱۳۵۵ مهاجرفرست و خالص مهاجرتی آن -۳۹۳۶ ، در سرشماری سال ۱۳۶۵ و ۱۳۷۵ مهاجرپذیر و خالص مهاجرتی آن به ترتیب ۳۲۹۷ +و ۱۴۹۷ +و در سرشماری سال ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ نیز خالص مهاجرتی آن به ترتیب ۲۶۵۰۹ -و ۱۳۸۸۱ -بوده است. در نتیجه، این استان از فاز مهاجرپذیری خارج و به فاز مهاجرفرستی وارد شده‌است.

این استاد دانشگاه در اظهاراتی تاسف بار می‌افزاید : درباره آذربایجان‌غربی باید گفت برخلاف اهمیت جغرافیایی این استان در برقراری ارتباط با کشورهای همسایه و وجود فرصت‌هایی مانند مناطق آزاد تجاری، این استان به یک استان مهاجرفرست تبدیل گردیده و وضعیت مهاجرت در آن به تبع شرایط حاکم بر کشور از وضعیت نامطلوبی برخوردار است.

وی چاره گذر از این معضل را شناخت ظرفیت‌ها و استعدادهای اقتصادی و تولیدی استان برای ایجاد اشتغال جوانان، شناخت ظرفیت‌های بالقوه ، سرمایه گذاری برای بهبود کیفیت زندگی مردم ، ایجاد مناطق آزاد تجاری و نیز جذب توریست و ارائه اعتبارات برای جلوگیری از خشکسالی روزافزون، می داند و معتقد است این راهکارها می‌تواند از بسیاری از جریان‌های مهاجرتی استان بکاهد.

*مهاجرت نیمی از جوانان آذربایجان غربی در نبود شغل

نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی گفت: ۵۰ درصد جوانان استان آذربایجان به دلیل نبود شغل به استان‌های دیگر مهاجرت می‌کنند.

خبرگزاری خانه ملت با درج این خبر در دیماه سال ۱۴۰۰ می‌نویسد : سیدسلمان ذاکر در نشست علنی مجلس اظهار کرد، سوالی از وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی داشتم اما برخی از همکاران به بنده خرده گرفتند که زمان طرح سوال از وزیر نبود؛ برادر من شما چه می‌دانید ۵۰ درصد از مردم و جوانان استان ما به دلیل شغل و کار به استان‌های دیگر مهاجرت می‌کنند و خودشان و خانواده‌شان را با زحمت مواجه می‌کنند.

او ادامه داد: شما چه می‌دانید که چقدر پدران و مادران تماس می‌گیرند و درخواست شان این است که برای فرزندشان کاری مهیا شود . جوانی که با هزار مصیبت و وام و قرض درس خوانده اما امروز در خانه نشسته و خجالت زده پدر و مادرش است.

ذاکر تصریح کرد: شما باید بدانید مردمی که در مناطق محروم زندگی می‌کنند و سرپرست خانواده هستند با چه مصیبتی نان در می‌آورند.

*آذربایجان غربی در وضعیت قرمز جدول فلاکت

میزان دشواری وضعیت اقتصادی جامعه با شاخص فلاکت سنجیده می‌شود که از مجموع نرخ تورم و بیکاری حاصل می‌شود. رشد این شاخص‌، رفاه زندگی افراد را به طور جدی متاثر و مختل خواهد کرد.

پایگاه تحلیلی خبری جماران ، در مطلبی که تحت عنوان « رکوردشکنی شاخص فلاکت در ایران» در فروردین سال ۱۴۰۱ منتشر کرده است با بررسی اینکه بدترین وضعیت در کدام استان‌ها حاکم است نوشت : پایین‌ترین شاخص فلاکت در پایان سال ۱۴۰۰مربوط به استان تهران و بالاترین هم مربوط به استان آذربایجان غربی است.

جماران در مورد شاخص فلاکت در آذربایجان غربی به عنوان تحت قعرترین استان کشور آورده است : آذربایجان‌غربی با فاصله زیاد نسبت به دیگر استان‌ها با شاخص ۶۲.۲ درصد در وضعیت قرمز جدول فلاکت قرار دارد.

پایگاه تحلیلی خبری عصرایران ، در ماههای آخر سال ۱۴۰۲ به نقل از اکو ایران در مطلبی تحت عنوان « رشد شاخص فلاکت در ۱۴ استان ایران» با اشاره به اینکه پیامد افزایش فلاکت؛ افزایش جرم و جنایت، نا‌آرامی‌های اجتماعی، افزایش ناامنی اقتصادی و ناامیدی به آینده است، می‌نویسد: طبق آمار منتشر شده در پاییز ۱۴۰۲ شاخص فلاکت در ۱۴ استان ایران شاهد رشد بوده و نام آذربایجان‌غربی در میان این ۱۴ استان قرار گرفته است.

در همان بازه زمانی، اقتصادنیوز نیز همین آمار و نمودار را با بررسی شاخص فلاکت در مناطق شهری استان‌ها در مطلبی با عنوان «تشدید فلاکت شهری در ۲۵ استان ایران» منتشر می‌کند .

اقتصادنیوز می‌نویسد: در پاییز ۱۴۰۲ شاخص فلاکت در سطح کشور برابر با ۵۲ واحد بوده است. اما مقدار این شاخص در سطح استان‌های کشور متفاوت بوده  و نام آذربایجان‌غربی هم در میان استان هایی دیده می شود که شاخص فلاکت بیشتری دارند.

*آذربایجان‌غربی رتبه اول شاخص فلاکت ، تورم و بیکاری

پایگاه تحلیلی خبری عصرآزادی ، در خرداد ۱۴۰۱ از کسب رتبه اول کشوری شاخص فلاکت توسط آذربایجان غربی گزارش می دهد.

شهرام صادق زاده ، کارشناس اقتصادی در عصر آزادی آنلاین می‌نویسد : با توجه به تغییرات آشکار درآمد خانوارهای آذربایجان‌غربی ، اکثر آنها مجبور به حذف بسیاری از مایحتاج خود شده‌اند! و دو مُعضل بیکاری و تورم، باعث شده‌است در این شرایط وخیم اقتصادی و در سایه تحریم‌ها، نرخ تورم با شیب قابل توجهی افزایش یافته و رشد اشتغال متناسب با جمعیت نباشد که در نتیجه، پایین‌ترین شاخص فلاکت در پایان سال ۱۴۰۰ مربوط به استان تهران و بالاترین هم از آنِ استان آذربایجان غربی شد!

وی با اشاره به اینکه قرار گرفتن در رتبه‌های اول تولید سیب، انگور، چغندرقند، عسل و کسب رتبه‌های برتر در زمینه تولید گوشت مرغ، شکر، کشمش و غیره، آذربایجان‌غربی را به عنوان یکی از قطب مسلم بخش کشاورزی کشورمان قرار داده است. همچنین وجود دو معدن طلای بزرگ در سطح خاورمیانه، قطب سنگ‌های تزئینی، وجود سه واحد بزرگ پتروشیمی و دروازه ورود ایران به بازارهای جهانی از دیگر ظرفیت‌های کم نظیر این منطقه به شمار می‌رود.

وی در ادامه گزارش اظهار می دارد : واقعیت این است متأسفانه با وجود ظرفیت‌های منحصر به فرد این منطقه، شهرهای آذربایجان غربی سالهاست با چالش و مشکلات عدیده‌ای از جمله محرومیت، نبود زیرساخت‌های لازم در بخش‌های مختلف توسعه‌ای، قاچاق کالا، بیکاری، کشاورزی سنتی، خام فروشی معادن و سهم ناچیز در صادرات دست و پنجه نرم می‌کند.

*غفلت معمول مسئولان از توسعه آذربایجان غربی

شهرام صادق زاده با انتقاد از غفلت مسئولان در آذربایجان‌غربی می‌نویسد : کارشناسان اقتصادی معتقدند، بیکاری و تبعات آن یکی از معضلاتی است که همواره گریبانگیر تمام شهرستان‌های آذربایجان‌غربی است!

به اعتقاد آگاهان، در حال حاضر برداشتن موانع تولید باعث شکوفایی و رونق تولید در سطح مناطق آذربایجان‌غربی می‌شود چرا که بیشتر واحدهای تولیدی به دلیل بدهی‌های بالا به بانک‌ها تعطیل و یا نیمه تعطیل شده‌اند که این امر باعث بیکاری تعدادی از کارگران واحدهای تولیدی شده است.

*شاخص‌های اقتصادی آذربایجان‌غربی روبه بهبود است

بنظرمی رسد لااقل بر حسب آمارهایی که از سوی مقامات و مسئولان آذربایجان‌غربی منتشر می‌شود شاخص‌های اقتصادی در این استان روبه بهبود است.

خبرگزاری ایرنا چند ماه پیش در اواخر پاییز ۱۴۰۲ نوشته‌است، رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آذربایجان‌غربی با اشاره به بهبود همه شاخص‌های اقتصادی استان در ۲ سال فعالیت دولت سیزدهم گفت: با تلاش همه دولتمردان و راهبری‌های مقام عالی استان،  بهبود ۲۲ رتبه‌ای در شاخص ثبات اقتصادی کلان داشتیم و از رتبه ۲۸ به رتبه ۶  رسیده‌ایم.

حسین سپهری با اشاره به رسیدن آذربایجان‌غربی به رشد اقتصادی ۳.۸ درصدی و کسب رتبه هفتم رشد بهره‌وری در کشور اضافه کرد: در شاخص نرخ فلاکت نیز از رتبه سی‌ام به رتبه هفتم رسیده‌ایم.

وی اظهار کرد: اخیرا هم بر اساس آمار اعلامی از سوی مرکز پژوهش ها، در شاخص امنیت سرمایه گذاری، آذربایجان غربی از رتبه سیزدهم به رتبه پنجم در سال ۱۴۰۱ دست یافته است.

در نهایت انشاالله که مردم آذربایجان غربی بتوانند نمود این ادعاها را در زندگی روزمره خود احساس کنند.

خیلی سال‌ها قبل ، سریالی از تلویزیون به نام «سال‌های دور از خانه» پخش می‌شد که اوشین ، کاراکتراصلی آن دیالوگی نزدیک به این مضمون داشت «امیدوارم دیگر هیچ کس مجبور نشود به دلیل فقر سال‌های دور از خانه را تجربه کند» .

خدا کند همه غربا به خانه ، صفا به خانه‌ها و رونق به سفره ها برگردد.

اَللّهُمَّ رُدَّ کُلَّ غَریبٍ اَللّهُمَّ فُکَّ کُلَّ اَسیرٍ اَللّهُمَّ اَصْلِحْ کُلَّ فاسِدٍ مِنْ اُمُورِالْمُسْلِمینَ