پزشکان از تجویز بدون اندیکاسیون سی تی اسکن و مردم از پافشاری بر آن اجتناب کنند

به گزارش پایگاه خبری قارتال نیوز، سید جلیل موسوی، متخصص بیماریهای عفونی دبیر قرارگاه دانشگاهی کنترل و مدیریت کووید-۱۹، گفت: بیماری عالم‌گیر کووید-۱۹ بیش از دو سال است که سایه شوم خود را به جهان و جهانیان گسترده است و بر تمام ارکان زندگی در حوزه‌های سلامت، اقتصاد، اجتماعی، روانی، معنوی، روابط بین‌الملل و …. تأثیر عمیق و گاه جبران‌ناپذیری گذاشته است و منجر به فوت میلیون‌ها انسان گردیده است.

بی‌شک در مدیریت درست این بیماری عملکرد اصولی، علمی و منطقی مسئولین و جامعه پزشکی از یک‌سو و آگاهی و همراهی هدفمند مردم از سوی دیگر نقش بنیادین خواهد داشت.

باید به این نکته توجه داشته باشیم که در روند تشخیص و بررسی کووید-۱۹:

• انجام آزمایش PCR و RDT(تست سریع)جایگاه اول را دارند.
• در مرتبه بعد تصویربرداری به‌ویژه سی تی اسکن قفسه سینه از اهمیت ویژه برخوردار است. سی تی اسکن صرفاً جهت بررسی درگیری ریوی و میزان آن است.

سوال: آیا انجام  آزمایش PCR و RDT(تست سریع) و سی تی اسکن قفسه سینه  برای همه بیماران ضرورت دارد؟

پاسخ: قطعاً جواب سؤال منفی است.

اما چرا؟

۱-در موج پنجم کرونا (موج دلتا) که درگیری‌های ریوی شایع بود بررسی‌ها بیانگر این است که حدود ۴۰ درصد سی تی اسکن های انجام شده نرمال بوده است و درصد قابل‌توجه دیگر درگیری خفیف داشته‌اند که ضرورت انجام سی تی اسکن نیستند.

۲-در موج ششم که سویه غالب با درصد بالا اُمیکرون است درگیری بیشتر در دستگاه تنفسی فوقانی است و حدود ۹۰-۸۵ درصد بیماران بی علامت، کم علامت و خفیف هستند که هیچ نیازی برای انجام سی تی اسکن ندارند.

۳-بررسی‌های اخیر بیانگر آن است که ۶۰-۵۰ درصد و شاید بیشتر سی تی اسکن های انجام شده از شروع موج ششم نرمال هستند.

۴-تکنیک انجام سی تی اسکن استفاده از اشعه ایکس با دز بالاست و این اشعه ضمن تأثیر سوء و مخرب بر بافت‌های بدن در ایجاد سرطان‌ها نقش ایفا می‌کند و چه‌بسا با این حجم عظیم سی تی اسکن ها در ۲۰-۱۰ سال آینده با سونامی سرطان‌ها مواجه باشیم. (در تصویربرداریهای رادیولوژیک سی تی اسکن در بین بالاترین حد دوز در رادیولوژی تشخیصی قرار دارد)

۵-سرطان پستان، سرطان ریه، سرطان تیروئید، سرطان غدد لنفاوی و … از شایع‌ترین بدخیمی‌های ناشی از اشعه ایکس می‌تواند باشد.

۶-قرار گرفتن در معرض تابش زیاد اشعه ایکس برای کودکان و زنان به‌ویژه خانم‌های حامله می‌تواند بسیار خطرناک و زیان‌بار باشد.

۷-در طول این دو سال گروهی از مردم چند بار به کرونا مبتلا شده‌اند و به‌کرات سی تی اسکن انجام داده‌اند که در کل موجب ایجاد دز تجمعی اشعه، گردیده و زیان را مضاعف می‌کند.

۸-انجام سی تی اسکن در روند تشخیص بیماران منجر به رفت‌وآمد مکرر به مراکز تشخیصی درمانی شده و در ادامه زنجیره انتقال نقش اساسی دارد و از آنجا ‌که یک بیمار اُمیکرون می‌تواند ده ها و صد ها نفر را در مدت کوتاه آلوده کند، تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل.

۹-انجام بی‌مورد سی تی اسکن قفسه سینه موجب تحمیل بار مالی به‌ویژه به افراد بی‌بضاعت و کم‌بضاعت می‌شود. بار مالی سنگین بر اقتصاد سلامت دارد. بار مالی قابل‌توجه بر بیمه‌ها تحمیل کرده و درنهایت توان نظام سلامت را تحلیل می‌برد.

۱۰-اندیکاسیون سی تی اسکن قفسه سینه در حدود ۱۰-۵ درصد افراد و با علائم هشدار دهنده است (دشواری تنفس، فشار به قفسه سینه، خلط خونی، روند رو به وخامت بعد از چند روز، اکسیژن پایین خون،”کمتر از ۹۵ درصد”، بیماری‌های زمینه‌ای جدی و ….)

۱۱-سی تی اسکن صرفاً جهت بررسی درگیری ریه‌ها است و درگیری ریه ها در مرحله دوم (مرحله التهابی) ایجاد می‌شود؛ لذا اگر ریه‌ها درگیر شوند بعد از ۶-۵ روز اول است و سی تی اسکن در ۶-۵ اول بیماری ضرورت ندارد.

۱۲-درگیری‌های خفیف ریوی حتی بدون درمان بهبودی کامل را خواهند داشت چراکه این وظیفه ذاتی دستگاه ایمنی بدن است تا ویرانی ها را بازسازی و سلامت را به اوج برگرداند.

۱۳-انجام سی تی اسکن های بدون اندیکاسیون مصداق بارز “از چاله به چاه شدن” است و عقل و منطق آن را نمی پذیرد.

۱۴-بعد از انجام سی تی اسکن در زمان و شرایط درست، تکرار آن در روند درمان جز در موارد خاص ضرورتی ندارد.