تاریخ، گذشته جهان و بشریت است. و این علم تاریخ است که گذشته انسان‌ها و جوامع بشری را مرور و معرفی می‌کند.
ادبیات در طول تاریخ با حضور بشر در طبیعت و زندگی تبعیدیش, شکل و معنای تراژیک آمیخته با حسرت, رنج, سختی, فراق و عشق بخود گرفته, تفسیرپرداز و تأویلگرخیال, اندیشه و موقعیت انسان هنرمند و انتللکتوئل را در ارتباط با فلسفه حیات و ممات , جاودانگی و روزمرگی و مسأله بودن و نبودن شده است.
گورک بیزیم الیمیزدن آغلاماق‌دان سئوای نه گلیرکی ائله‌میریک؟! گوره‌سن بو گوله چاره وارمی؟! آرازدان پای آلاق، یوخسا اوز چای‌لارینی قایتاراق. بلکه ده گوله بیر اورتو اورتک، سویو بوندان آرتیق بوخارلانماسین. دئییرسیز دوزونو آزالداق، شورلوغو آزالسین، تئز قوروماسین.
باش سوز: اورمو گولی ایللر بویی آغلادی / آغلاییب آخیر اوره گین داغلادی/ ایندیسه هیجرینده یانان دالغادی/ اورمو گولی گوز یاشیوا نه گلدی؟/بوجور یاشدا گور باشیوا نه گلدی !
تورکلرده دوغودان باتییا گوج ؛ اوتوریته و حاکیمیتین سیمگه سی( سمبل) اولاراق ایشلنن "قارتال" و "جوت باشلی قارتال" یانی سیرا کوزمولوژیک( کیهانی) بیر دونیایی دا بیان ائدر. سیبریادا یاکوت تورکلرینده ان اسکی( قدیم) و ان اورژینال (اصیل) یوروملارینا ( تفسیر) راست گلن قارتال (عقاب) موتیوینین(اصل و شکل) تاریخی سئیری ایچینده کئچیردیی دئیشیملر و بونون اثرلرینده کی یانسیمالار باشقا اولوسلار(ملت) گئچیشی تورکلرین دونیا اگمن(حاکمیت) اولکو (ایده ئال)و ایدئولوژی یا خیندان ایلگیلیدیر. تورکلرده قارتال دامقاسینین (سیمگه؛ موتیو؛ یانیش ) کؤکو(ریشه) افسانه لرینه دایانماقدادیر.