تاریخ، گذشته جهان و بشریت است. و این علم تاریخ است که گذشته انسان‌ها و جوامع بشری را مرور و معرفی می‌کند.
۲۹ آذر ۱۲۵۹ش ( ۲۰ دسامبر (۱۸۸۰م) : سالروز تولد حیدرخان عمواوغلو در شهرستان اورمیه است.
سیب سرخ یک سمبل است. در فرهنگ و اسطوره های ترکان به استان, منطقه, سرزمین و کشورهایی که می باید از طرف اردوی ترک فتح گردد گفته می شد و یا اینکه در معنای وسیع, آرمان, اندیشه, تفکری را بیان می دارد که در نتیجه آن تمامی قبایل و گروههای زبانی و فرهنگی نژاد ترک در زیر سایه پرچمی واحد, تحت رهبری لیدری قدرتمند بعنوان امپراطور ترکان تشکیل گردد.
یزدان عمی دئمه، دئ چرچیل. دئ هیتلر، نه بیلیم دئ آللاهین یانار اودو... آخشامدان آخشاما ایش یئرینده ن چیخاندا ائوه گئتمه میشده ن اورا باش ووروب یزدان عمی نین ماهنی لارین ائشیدیب قولاق آسماسام، او گونو ائله بیل یاشامامیشام.
افشارلار اوغوز تورکلرینین ییرمی ایکینجی طایفاسینین آلتینجی ساحه سین تشکیل ائدیب آنجاق بونو دئمک اولار افشارلار اونملی تورک طایفالاریندان ساییلیر کی شرق دونیا اوزرینده بویوک حوکومت لر قورموش لار.
بنا به اعتقاد ترکان باستان, آسمان هفت, نه و یا هیجده طبقه بوده و در هریک از این طبقات خدایان متعددی ساکن بودند.
از زبان تاریخ صرف مورخان جهان, تیمور در 8 آپریل سال 1336 در روستای "هوجا ایلقار" نزدیکی کشور ازبکستان چشم به جهان گشود.
قديم زامان‌لاردا، بیر کیشی نین حیطينده بير خوروز واریدی. بير گون حیطده ائشه‌لنرکن، خوروز بير (قارا پول) تاپیر...
اوستاد علی نشانی 1305-نجی گونش ایلینده قازاق شهرینده دونیایا گؤز آچیبدیر. سونرالار 1312-ینجی ایلده اورمیه شهرینه گلیب بورادا یاشاما داوام وئریب. بو دَیرلی شاعیر گئچه ن ایل دی آیی نین 13 ده ابدی حیاتا قووشدو.